Philosophical Construction of Classical Economics and Its Weberian Critic

Abstract

Classic economics as discipline was constructed on the base ofempiricist rationalist tradition. Descartes, Hobbes, Locke and especiallyHume have their influence on the philosophical foundations of classiceconomics. This concept of science in general conceives its subject aslaw governed and rational structure and this structure can be studiedby empirical research. Especially the achievements of natural sciencebeginnig with 17th century led to this understanding of science to gaingreat authority. In the 18th century, when the subject of scientificstudy become social sphere, it was thought that this same method,which gained success in natural sciences, could be used in socialsciences too with same success. Just as in natural sciences, the lawsgoverning society could be investigated using empirical data on theaccepantance of atomic indivudualism. Using this empirical data lawsof society could be found with induction. Causal explanation andempirical observation lies in the heart of this understanding. Weber onthe other side thinks, in the social science in order to ascertain causeof an action you have to understand meaning attached to it by socialagent. He separates aktuelles verstehen from erklarendes verstehenwhere scientists should search for the meaning of an action. Structureof society shapes action of the indivual. This is against atomisticindivualism of the classical economy. In our paper we will try to give aclear understanding of philosophical foundations of classic economicsand then turn to Weberian critic of positivist science to evaluate itsmeaning for contemporary economics as a social science.

Klasik iktisat bir disiplin olarak empirist rasyonalist felsefe geleneği üzerine kuruldu. Descartes, Hobbes, Locke ve özellikle Hume klasik iktisatın felsefi temellerini belirleyen filozoflar oldular. Bu felsefe bilim anlayışı, konusunun akılla kavranabilir bir yapısı olduğunu bu yapıyı yönlendiren yasalar olduğunu ve empirik araştırmayla bu yapının ortaya çıkarılabileceği temel düşüncesi üzerine kuruludur. Özellikle 17.yüzyılla birlikte gelişen doğa biliminin elde ettiği başarılar bu bilim anlayışının büyük bir otorite kazanmasına yol açmıştır. 18. Yüzyıldan itibaren toplumsal alan bilimsel incelemenin konusu yapılmaya başlandığında doğa bilimlerinde başarı kazanmış bu aynı yöntemin toplum bilimlerinde de kullanılabileceği düşünülmüştür. Tıpkı doğabilimlerinde olduğu gibi empirik veriler kullanılarak toplumu yöneten kanunlar tümevarım ve tümdengelim yöntemiyle bulunabilir kabulü hakim olmuştur. Nedensel anlama ve empirik gözlem bu anlayışın temelini oluşturur. Weber ise toplumsal eylemi anlayabilmek için onu gerçekleştiren sosyal bireyin ona atfettiği anlamı bilmek gerekir. Aktuelles verstehen ve erklarendes verstehen kavramlarını birbirinden ayırarak bilim adamının anlamı araması gerektiğini söyler. Toplumsal yapı bireyin eylemini biçimlendirir. Bu anlayış klasik iktisat anlayışının atomik bireyciliğinin karşıtıdır. Dolayısıyla doğada olduğu gibi en küçük parçanın özelliklerini ve hareketinin yasasını inceleyerek buradan yaptığımız çıkarımla bütünü anlayamayacağımızı bütünün parçanın hareketini yönlendirdiğini, anlamın toplumsal alanının incelenmesinde taşıdığı önemi ortaya koyar. Çalışmamızda klasik iktisatın felsefi temellerini açık bir şekilde ortaya koyduktan sonra Weber’in pozitivist bilim anlayışı eleştirisine bakarak bunun günümüzde sosyal bilimler için anlamı üzerinde duracağız.