Necâtî Bey'in Kastamonu Hayatına Dair Bazı Tespitler ve Düzeltmeler

Abstract

Necâtî Bey’in hayatına dair belirsizliklerin büyük bir kısmı gençliği ve İstanbul’daki hayatı etrafında şekillenir. Bu hususta Kınalızâde ve Beyânî tezkirelerini esas alan edebiyat tarihlerinde ve müstakil çalışmalarda Necâtî’nin gençliğinde Kastamonu’ya gittiği, şiirleriyle meşhur olduktan sonra tekrar İstanbul’a gelerek Fatih’e kaside sunduğu ifade edilmektedir. Necâtî’yi hangi nedenlerin Kastamonu’ya yönlendirdiği üzerinde durulmamakta ve bazı tahminler ile durum geçiştirilmeye çalışılmaktadır. Ayrıca Necâtî’nin 1483-1504 yılları arasındaki İstanbul yaşamı, başta padişah olmak üzere devrin ileri gelen devlet adamlarına sunduğu kasideler ile özetlenmektedir. Yaklaşık on dokuz yıla yakın bir sürenin Necâtî’nin sunduğu on dört kaside ile anlatılması makul görünmemektedir. Oysa Latîfî Tezkiresi’nde Necâtî’nin Kastamonu’ya Şehzâde Mahmûd ile beraber gittiği açıkça bildirilmektedir. Gençliğinde Kastamonu’da olan Necâtî’nin, Kastamonu’da beş sene sancak beyi olarak bulunan Cem Sultân’a kaside sunmamış olması çelişkilidir. Bu çalışmada Latîfî Tezkiresi’nde yer alan bu bilginin sağlaması yapılacak ve Necâtî’nin gençliğinde Kastamonu’ya gitmesi ile ilgili çelişkili durumlar tespit edilecektir. Böylelikle Necâtî’nin Kastamonu hayatına dair edebiyat tarihlerindegörülen belirsizlikler giderilecektir.

Most of the uncertainties about the life of Necâtî Bey arise around his youth and his life in Istanbul. In this regard, it is stated that in the literature history books based on Kınalızâde and Beyânî’s Tezkires and in individual studies, Necâtî went to Kastamonu in his youth, came back to Istanbul after becoming famous with his poems and presented poems to Fatih. There is no emphasis on what reasons led Necâtî to Kastamonu and some estimates are attempted to evade the situation. In addition, the life of Necâtî in Istanbul between the years 1483-1504 is summarized with the poems he presented to the sultan and important statesmans. However, it is clearly stated in Latîfî’s Tezkire that Necâtî went to Kastamonu with Prince Mahmûd. It seems contradictory that Necâtî who was in Kastamonu in his youth didn’t present a poem to Cem Sultân who was governor of Kastamonu for five years. In this study, this information in Latîfî’s Tezkire will be checked and contradictory situations related to Necâtî’s going to Kastamonu in his youth will be determined. Thus, uncertainties about the life of Necâtî in Kastamonu in the history of literature will be removed.