EKMEKLİK BUĞDAY GENOTİPLERİNDE YÜKSEK VE DÜŞÜK MOLEKÜL AĞIRLIKLI GLUTENİN ALLELLERİNİN BELİRLENMESİ, VERİM VE KALİTEYLE İLİŞKİLERİ

Abstract

Bu araştırma, verim ve kalite değerlendirmeleri için 8x8 kısmen dengeli üçlü latis deneme deseninde 2012-2013 üretim sezonunda yürütülen denemeden elde edilen 64 ekmeklik buğday genotipine ait buğday numuneleri ve glutenin genlerine ait YMA-GA ve DMA-GA allellerinin belirlenebilmesi amacıyla SDS-PAGE elektroforezi için 2012 yılında aynı genotiplere ait tek başak sıralarından elde edilen izolasyonlu tek başaklar ile yürütülmüştür. Glu-A1 lokusunda 3, Glu-B1’de 6, Glu-D1’de 2, Glu-A3’te 6, Glu-B3’te 7 ve Glu-D3’te 2 olmak üzere toplam 26 allel belirlenmiştir. Çalışmadaki 64 genotip içinde en yaygın alleller, 2* (%67.2), 7+9 (%42.2), 5+10 (%68.8), A3c (%28.1), B3b (%35.9) ve D3c (%92.2) allelleri olmuştur. Glutenin allelleri ile verim ve kalite değerleri arasında pozitif ve negatif önemli korelasyonlar belirlenmiştir. Çalışmadaki ileri hatlarda anaçlardan gelen allellerin dışında yeni alleller belirlenmiştir. Yeni allel oluşumları YMA-GA’ne göre DMA-GA allellerinde daha fazla gerçekleşmektedir. Yüksek kaliteyi ifade eden 1-17+18-5+10 YMA-GA allel kombinasyonuna bu çalışmada sadece Adana-99 ile Tosunbey’in sahip olduğu belirlenmiştir. Kalite analizlerine göre Adana-99 ve Tosunbey ile birlikte Pamukova-97, Aladane, Flamura-85 ve Bezostaya-1 çeşitleri yüksek değerler vermiştir. Bu çalışma ile YMA ve DMA alt birimlerini yöneten alleller ile verim ve kalite özellikleri arasındaki ilişkiler ortaya konulmuş ve ıslah programı içerisinde ekmeklik kalitesi yüksek genotiplerin belirlenebileceği anlaşılmıştır. SDS-PAGE elektroforez yöntemi, erken generasyonda markör destekli seleksiyona uygun bulunmuştur.

This research was carried out, for yield and quality evaluation, with wheat samples of 64 bread wheat genotypes from a 8x8 partially balanced triple lattice designed trial conducted in 2012-2013 growing season and for evaluation of HMW-GS and LMW-GS alleles of glutenin genes with izolated single spikes from the head rows in 2012. Three alleles at the Glu-A1 locus, 6 alleles at the Glu-B1 locus, 2 alleles at the Glu-D locus, 6 alleles at the Glu-A3 locus 7 at the Glu-B3 locus and 2 alleles at the Glu-D3 locus, in total 26 alleles were identified. The most prevalent alleles among the 64 genotypes in the study were 2* (67.2%), 7+9 (42.2%), 5+10 (68.8%), A3c (28.1%), B3b (35.9%), ve D3c (92.2%). Significant positive and negative correlations were identified between glutenin alleles and yield and quality parameters. Non parental alleles were identified in the advanced lines. Non parental alleles in the advanced lines were abundant for LMW-GS alleles comparing to HMW-GS alleles. A high quality ensurer HMW-GS 1-17+18-5+10 allele combination was found in cultivars Adana-99 and Tosunbey only. According to quality tests the cultivars Pamukova-97, Aldane, Flamura-85 and Bezostaya-1 gave high values in addition to Adana-99 and Tosunbey cultivars. Within this study, relationship between HMW-GS and LMW-GS alleles and yield and quality parameters were exposed and determinability of genotypes possessing higher quality in a breeding program was revealed. SDS-PAGE electrophoresis method was found convenient for marker assisted selection.