Lazer teknolojisinin çorap örme tekniği ile üretilmiş iç göstermeyen taytlarda renklendirme ve desenlendirme olanakları üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu tez çalışması kapsamında çorap örme tekniğiyle üretilmiş iç göstermeyen taytlarda modaya uygun desen ve tasarımların eldesi için lazer teknolojisinin kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla öncelikle pamuk ve poliakrilonitril ipliklerden üretilmiş örme kumaşlarda boyama öncesi veya boyama sonrası farklı çözünürlüklerde (10, 20 ve 30 dpi) ve piksel sürelerinde (80, 100 ve 120 µs) lazer ile işlemin elde edilen renk üzerine etkileri incelenmiştir. Ayrıca boyalı pamuk ve akrilik kumaşlara lazerle işlem yapılarak elde edilebilecek renk efektleri saptanmıştır. Kumaşlara renk ölçümleri, haslık testleri (yıkama, sürtme, ter ve ışık), tarayıcı elektron mikroskobu analizi, FTIR analizi, sarılık indeksi tayini ve patlatma mukavemeti testleri uygulanmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda lazer ile işlemin pamuklu kumaşlarda boyama öncesi yapılması durumunda daha açık renkte boyamaya yol açtığı, boyama sonrası yapılması durumunda ise rengi aşındırarak daha açık hâle getirdiği görülmüştür. Akrilik kumaşlarda ise boyama öncesi lazer işlemi uygulanmasının bazik boya alımını bir miktar azaltmakla birlikte önemli bir etkiye yol açmadığı, boyama sonrası lazer uygulanması durumunda ise renkte bir miktar aşınmaya yol açarak sınırlı da olsa desen eldesini sağladığı saptanmıştır. Tez kapsamında numune ölçekli üretim denemelerinde ön yüzü %100 pamuk iplik ve arka yüzü siyah boyalı poliester/elastan iplikten tayt numuneleri üretilmiş ve seçilen bir desene göre taytın bazı bölgelerine lazerle iki farklı koşulda (20 dpi ve 80 µs ile 20 dpi ve 120 µs) desenlendirme yapılmıştır. Daha sonra bu taytlar mavi renkli reaktif boya ile boyandığında aynı rengin farklı tonlarını içeren desen eldesi gerçekleşmiştir. Benzer şekilde reaktif veya indigo boya ile boyanmış taytların çeşitli bölgelerine desene göre lazerle farklı koşulda işlem uygulandığında yine desen eldesinin mümkün olduğu görülmüştür. Ayrıca ön yüzü indigo boyalı pamuk/akrilik iplik ve arka yüzü siyah boyalı poliester/elastan iplikten oluşan taytlarda bölgesel lazer uygulanması sonucu desen elde edilebileceği saptanmıştır. Tez kapsamında elde edilen bulguların ışığı altında, çevredostu temiz lazer uygulamalarının çoraplarda desenlendirme ve renk efekti eldesinde başarıyla kullanılabileceği ve bu bulguların katma değeri yüksek moda-marka ürünlerin üretilmesinin büyük önem taşıdığı günümüz koşullarında oldukça önemli olduğu söylenebilir.

In this thesis, it was investigated the usability of laser technology for obtaining fashionable patterns and designs in non-see-through tights produced by sock knitting technique. For this purpose, the effects of laser treatment on the color obtained at different resolutions (10, 20 and 30 dpi) and pixel times (80, 100 and 120 µs) were investigated before or after dyeing on knitted fabrics made of cotton and polyacrylonitrile yarns. In addition, the color effects that can be obtained by laser treatment on dyed cotton and acrylic fabrics were determined. Color measurements, fastness tests (washing, rubbing, perspiration and light), scanning electron microscopy analysis, FTIR analysis, yellowness index measurement and bursting strength tests were applied to the fabrics. As a result of the studies, it was observed that the the laser treatment led to a lighter color in dyeings if it is applied prior to dyeing on cotton fabrics, and if it is applied after dyeing, it abrades the dye and makes the color lighter. In acrylic fabrics, it was determined that the application of laser treatment prior to dyeing slightly reduced the basic dye uptake, but did not cause a significant effect. In the case of laser application after dyeing, it was determined that it caused some degradation in the color and provided a limited pattern. Within the scope of the thesis, tights samples were produced from 100% cotton yarn on the front side and black-dyed polyester/elastane yarn on the back side, and laser patterning on some parts of the tights was carried out in two different conditions (20 dpi and 80 µs; 20 dpi and 120 µs) according to a selected pattern. When these tights were dyed with blue reactive dye, a pattern containing different shades of the same color was obtained. Similarly, it was seen that it was possible to obtain a pattern when various parts of the tights dyed with reactive or indigo dye were treated with laser under different conditions according to the pattern. In addition, it was determined that a pattern could be obtained by applying regional laser on tights consisting of indigo dyed cotton/acrylic yarn on the front and polyester/elastane yarn on the back. In the light of the findings obtained within the scope of the thesis, it can be said that environmentally friendly clean laser applications can be successfully used to obtain patterning and color effect in socks, and these findings are very important in today's conditions where it is of great importance to produce fashion-brand products with high added value.