Çeşitli gıda ürünlerinin pazarlamasında kullanılan çevre dostu kavramlar üzerine tüketici algısının belirlenmesi (Tekirdağ/Süleymanpaşa örneği)

Abstract

Bu araştırma Türkiye'de gıda pazarlamasında kullanılan çevre dostu kavramlar olan (Organik gıda ürünleri, Doğal gıda ürünleri ve iyi tarım uygulamaları) ve diğer kavramlar (Konvansiyonel ürünler, Kooperatif markalı ürünler ve Yerel üreticiden ürünler) için tüketici algısını incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Araştırmada, literatür taraması ve nicel bir veri yöntemi olan anket yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada, Tekirdağ ili Süleymanpaşa ilçesi merkez mahallelerinde yaşayan tüketici ana kitlesi belli popülasyondan örneklem yöntemiyle belirlenen 171 tüketici ile yüz yüze anket çalışması ile veriler toplanmıştır. Çalışmada tanımlayıcı istatistikler, çapraz tablolar, faktör analizi, temel bileşen analizi, çok boyutlu ölçekleme, kümeleme ve uyum analizleri kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler sonucunda, katılımcıların % 48.5'inin kadın, % 51.5'inin erkek ve yaş ortalaması 36.41 olduğu saptanmıştır. Tüketici algısının gıda ürünlerin pazarlamasında kullanılan kavramlar için farklı olduğu belirlenmiştir. Tüketicilerin farklı kavramlar altında satılan gıda ürünlerini fiyat, tat, reklam, erişilebilirlik, sağlık ve güven gibi ürün özellikleri açısından farklı şekilde konumlandırdıkları bulunmuştur. Tüketiciler tarafından organik ürünler, doğal ürünler ve iyi tarım uygulamalı ürünlerin hem çevreye en duyarlı hem de insan sağlığına en zararsız gıda ürünleri olarak algılanmıştır. Bunun yanı sıra bu ürünleri lezzet, sağlık ve güven özellikleri açısından daha iyi buldukları fakat fiyatlarının pahalı olduğu ulaşılabilirliklerinin ise yetersiz oldukları algısı mevcuttur. Doğal (üreticiden) ürünler ile kooperatif markalı ürünlerin fiyat olarak diğer ürünlerden daha iyi (uygun) bulunduğu tespit edilmiştir. Gıda ürünleri ile satın alma yerleri arasında bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, tüketicilerin çevre bilincinin demografik özelliklerden etkilendiği belirlenmiştir. Çevre dostu gıda ürünlerinin fiyat ve ulaşılabilirlik başta olmak üzere tutundurma faaliyetleri geliştirilmesi tavsiye edilmektedir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçların, başta üretici ve ürün pazarlamacıları olmak üzere birçok paydaşa ürün ve strateji geliştirmede fayda sağlayacağı düşünülmektedir.

This research is environmentally friendly concepts used in food marketing in Turkey (organic products, natural products and good agricultural practices) and other concepts (conventional products, cooperative products and local producers of products) has been prepared for the purpose of examining consumer perceptions. In the research, the literature review and the survey method, which is a quantitative data method, were used. In the application part of the study, data was collected through face-to-face questionnaire with 171 consumers who were determined by the sampling method from the specific population of the consumer population living in the central neighbourhoods of Süleymanpaşa district of Tekirdağ province. Descriptive statistics, Cross-tabs, Factor Analysis, Principal Components Analysis and Correspondence Analysis were used in the study. As a result of descriptive statistics, it was determined that 48.5% of the participants were female and 51.5% were male, and the average age was 36.41. It has been found that consumer perception differs for the concepts used in the marketing of products and that consumers position food products sold under different concepts differently in terms of product characteristics such as price, taste, advertising, accessibility, health and trust. Organic products, natural products and good agricultural products which also known as environmentally-friendly are perceived by consumers as both the most environmentally sensitive and the most harmless food products for human health. In addition, there is a perception that they find these products better in terms of taste, health and safety features, but their prices are expensive, and their availability is insufficient. It has been determined that natural (producer) products and cooperative branded products are better (adequate) than other products. It has been determined that there is a relationship between food products and purchasing places. In addition, it has been determined that consumers' environmental awareness is affected by demographic characteristics. The promotion of environmentally friendly food products, especially price and availability, is recommended. It is thought that the results obtained from this study will benefit many stakeholders, especially manufacturers and product marketers, in developing products and strategies.