Kıyı Ege Koşullarında Yetiştirilen Ayvalık Zeytin Fidanlarında Su Stresine Bağlı Bazı Fizyolojik ve Morfolojik Değişimlerin Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma, 2011 yılında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bornova Zeytincilik Araştırma istasyonunda, saksıda yetiştirilen iki yaşlı Ayvalık çeşidi zeytin fidanlarında yapılmıştır. Çalışmada; farklı sulama düzeylerinde fizyolojik ve morfolojik özellikler dikkate alınarak zeytin fidanlarının kuraklık stresine karşı tepkisi incelenmiştir. Bu amaçla; konular, bitki su tüketiminin %100 (I100), %66 (I66), %33 (I33)'ü kadar su uygulanması ve bir konuda hiç su verilmemesi(I0) şeklinde oluşturulmuştur. Bitkinin fizyolojik özelliklerinden klorofil miktarı (SPAD), stoma iletkenliği (gs), yaprak sıcaklığı ve hava sıcaklığı farkı (Ty-Ta) izlenmiş. Bitkinin morfolojik özelliklerinden gövde çapı, bitki boyu, sürgün çapı ve sürgün uzunluğunda meydana gelen değişimler değerlendirilmiştir. Uygulanan sulama suyu 0 ile 82.45 İt/bitki arasında, bitki su tüketimi ise 10.78 ile 86.11 İt/bitki arasında değişmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre morfolojik parametreler açısından konular arasında (I0 hariç) istatistiksel olarak önemli fark bulunmamıştır. Fizyolojik parametrelerden klorofil içeriği açısından yine I0 konusu hariç konular arasında istatistiksel olarak önemli fark bulunmazken, yaprak ve hava sıcaklığı farkı, stoma iletkenliği değerlerinde konular arasındaki fark istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur. Ayvalık zeytin çeşidi, kuraklığa toleranslı bir çeşit olup, kurak yada su kaynağının yetersiz olduğu alanlarda yetiştiriciliği önerilebilir. Ayrıca zeytinde bitki su stres düzeyinin belirlenmesinde, stoma iletkenliği ve yaprak ve hava sıcaklık farkı ölçümlerinden yararlanılabilir.

This research was carried out on two years old olive (cv Ayvalık) trees grown in pots at field condition in Bornova Olive Research Station, Ministry of Food Agriculture and Livestock in 2011. Some morphological and physiological response of young olive tree to drought stress under different irrigation levels were investigated. For this reason, the experiment consisted of 4 treatments: 1) Irrigated at the level of 100% of the ETa (I100), 2) Irrigated at the level of 66% of the ETa (I66), 3) Irrigated at the level of 33% of the ETa (I33), 4) Non-irrigated (I0). Some physiologic responses of plants such as chlorophyll content (SPAD), stomatal conductance (gs), leaf temperature and air temperature difference (Ty-Ta) and also morphologic responses of the plant the trunk diameter, plant height, shoot diameter, shoot length were investigated. Irrigation water requirement was ranged from 0 to 82.45 liters/plant and actual evapotranspiration was ranged from 10.78 to 86.11 liters/plant. There were not a statistically significant difference among the treatmentsts (except I0) in terms of morphological parameters. In terms of chlorophyll content, statistically significant differences were not found among the treatmentsts (except I0), however, the leaf-air temperature differences and stomatal conductance values statistically significant differences were found among the treatmentsts. Ayvalik olive, is a drought-tolerant cultivar, recommended for growing in arid or water shortage areas. However, as a proposal determining the level of water stress in olive stomatal conductance and leaf and air temperature difference measurements can be used.