Türkiye'de şeker pancarında uygulanan tarım politikalarının analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de şeker pancarında uygulanan tarım politikalarının analiz edilmesidir. şeker pancarının dünyadaki mevcut durumu ortaya konmuş ve şeker sektöründe üretiminde önemli yere sahip olan ülkelerin, şeker ile ilgili uyguladığı politikalar incelenmiştir. Türkiye'deki şeker pancarı sektörü ele alınmış ve şeker sektöründe 1925-2022 yılları arasında uygulanan şeker politikalar incelenmiştir. Ayrıca mevcut durumdaki şeker sektörü ile ilgili desteklemelere yer verilmiştir. Çalışmada Kısmi Denge Analizi ile 1991-2020 yılları arasında şeker sektöründeki değişim ele alınmıştır. 2021-2025 yılları arasında ekim alanı, üretim, verim, tüketim ve dış ticaret tahminleri yapılmıştır. Analiz sonucunda 2025 yılında 189 bin ton şeker ithal etmektense 229 dekarlık bir alana 1 milyon 351 bin ton şeker pancarı üretimi yapılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Şeker pancarı ithalatı yapmak yerine, şeker üretimini arttırılmalı ve şeker sektöründe dışa bağımlı azaltılmalıdır. Türkiye'deki ekim alanları kullanılıp yerli üretim desteklenebilir sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada ekim alanı, çiftçi alım fiyatı ve üretim miktarı üzerine bir Vektör Otoregresyon Analizi (VAR) yapılmış, aralarındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Şeker pancarı ekim alanını arttırmak için, destekleme politikaları çiftçi alım fiyatlarına uygulanabilir sonucuna varılmıştır. Çiftçi alım fiyatındaki Varyans ayrıştırmasına göre çiftçi alım fiyatında olan bir değişimin, üretim miktarını ekim alanından daha fazla etkileyeceği sonucuna varılmıştır. Granger Nedensellik Testi sonuçlarına göre ekim alanı, çiftçi fiyatlarının ve üretim miktarının nedenidir sonucu elde edilmiştir. Şeker pancarına yönelik yapılacak politikalarda öncelikli olarak üretim miktarını arttırıcı politikalar izlenmeli ve şeker ithal etmek yerine yerli malı üretimine teşvik edilmelidir. Bu politikaların başında çiftçi alım fiyatına yapılacak bir desteklemenin üretim miktarı ile ekim alanını arttırmanın mümkün olduğu görülmektedir.

The aim of this study is to analyze the agricultural policies applied in sugar beet production in Turkey. In this study, the current situation of sugar beet in the world has been revealed and the policies applied by the countries that have an important place in the production of sugar sector regarding sugar have been examined. The sugar beet sector in Turkey was discussed and the sugar policies implemented in the sugar sector between 1925 and 2022 were examined. In addition, supports related to the sugar sector in the current situation are included. In the study, the change in the sugar sector between the years 1991-2020 was discussed with the Partial Equilibrium Analysis. For the years 2021-2025, planting area, production, yield, consumption and foreign trade estimations were made. As a result of the analysis, it was concluded that instead of importing 189 thousand tons of sugar in 2025, 1 million 351 thousand tons of sugar beet can be produced on an area of 229 decares. Instead of importing sugar beet, sugar production should be increased and foreign dependency in the sugar sector should be reduced. It has been concluded that domestic production can be supported by using the cultivation areas in Turkey. In the study, a Vector Autoregression Analysis (VAR) was made on the cultivation area, farmer purchase price and production amount, and the relationship between them was tried to be determined. It has been concluded that support policies can be applied to farmer prices in order to increase the sugar beet cultivation area. According to the variance decomposition of the farmer price, it is concluded that a change in the farmer price will affect the production amount more than the cultivation area. According to the results of the Granger Causality Test, it was concluded that the cultivation area is the cause of farmer prices and production amount. In the policies to be use for sugar beet, policies to increase the amount of production should be followed primarily and domestic production should be encouraged instead of importing sugar. At the beginning of these policies, it is seen that it is possible to increase the production amount and the cultivation area by supporting the farmer price