Çağdaş Hadis Şerh Çalışmalarının Bir Örneği Olarak İtyûbî’nin Sahîh-i Müslim ve Mukaddimesi Şerhleri

Abstract

Sahîh-i Buhâri ile birlikte en güvenilir hadis kaynağı kabul edilen ve sahih rivayetlerden oluşan Sahîh-i Müslim üzerine geçmişten günümüze çok sayıda şerh ve hâşiye çalışmaları yapılmıştır. Günümüzde yazılan şerhler arasında göz ardı edilemeyecek bir emek mahsulü olan ve bazı özellikleriyle öne çıkan kapsamlı şerh, Mekke’de mukim Etiyopya asıllı âlim Muhammed b. Ali el-İtyûbî’nin (1947-2020) Sahîh-i Müslim şerhi el-Bahru’l-muhît ile mukaddimesinin şerhi Kurratü ayni’l-muhtâc’dır. Mukaddime Şerhi ile birlikte 47 cilde ulaşan çalışma, Sahih_i Müslim’in en geniş şerhi olma özelliğine sahiptir. Önceki eserlerdeki bilgileri derli toplu ve bir arada nakletmesiyle onlara müracaat etmeye ihtiyaç bırakmamış, kelime kelime izah eden memzuc yöntemle hadisleri daha kolay anlaşılır hale getirmiştir. Hadislerin geniş bir şekilde tahriclerinin yapılması, farklı rivayetlerin zikredilmesi ve hadislerden çıkarılan ahkâmın madde madde sayılması da şerhi önemli kılan hususlardan bir kaçıdır.Bu makale, İtyûbî’nin eğitim hayatı ve eserleriyle kısaca tanıtımını, şerh-lerinde izlediği yöntemi, istifade ettiği kaynakları, birçok esere ihtiyaç bırak-mayan nakillerini, tenkid ve değerlendirmelerini, bakış açısını, düşünce dün-yasını, belli konulardaki farklı yaklaşım ve fikirlerini ortaya koymayı ve de-ğerlendirmeyi hedeflemektedir.