Rumeli Demiryolları Ege Denizi Bağlantı Hattında Yeni Bir Liman Kenti: Dedeağaç (1872-1912)

Abstract

Bu çalışma, 1872-1912 yılları arasında Rumeli Demiryollarının İstanbul-Belgradmerkez hattından Ege denizine uzatılan bağlantı noktası Dedeağaç mevkiinde inşaedilen istasyon çevresindeki boş ve ıssız bir sahil kesiminde ortaya çıkıp, kısa süredebölgenin modern bir liman kentine dönüşen Dedeağaç kentinin tarihsel gelişimsürecini ele almaktadır. Avrupa merkezli dünya ekonomisinin tarımsal birimparatorluk olan Osmanlı İmparatorluğu’na liman kenti üzerinden yeni ekonomikbiçimleriyle girişinin bu kentin mekânsal ve sosyal gelişimini nasıl etkileyipdönüştürdüğü ve yaşanan bu hızlı büyümenin kentin art alanı üzerindeki kadimyerleşim birimleri ile limanlar üzerindeki etkileri de ayrıca tartışılmaktadır. AyrıcaDedeağaç’ın on yıl gibi kısa bir sürede nahiye merkezinden kendi adıyla anılan birsancak merkezine dönüştürülmesi, İstanbul-Selanik demiryolu yapımıyla aynızamanda askeri açıdan Osmanlı devletinin elinde kalan Balkan toprakları için nasılstratejik bir merkeze dönüştürüldüğüne dikkat çekilmektedir.

This study focuses on how the city of Dede-Aghac, which emerged in an empty and deserted coastal area around a railway station in the area where it was built as a branch line to the Istanbul-Belgrade central line of the Rumelia Railways in 1872, and on its transformation into a modern port city in a short period. It is also argued that how the entry of the world economy into the Ottoman state, an agricultural empire, with its new economic forms affects the urban and social development of the city and the effects of its rapid growth on its hinterland. Additionally, it also explores how the city was transformed from the sub-district into a sanjak center and became a commercial and military center for Ottomans with the construction of the Istanbul-Thessaloniki junction railways through the last decade of the 19th century in the Balkans.