Demokratik Alman Cumhuriyeti Yazınında Cumhuriyet Kaçağı İzleği Üzerine: Jurek Becker, Reıner Kunze, Stefan Heym

Abstract

Demokratik Alman Cumhuriyeti’nin (DAC) (1949-1989) ekin siyasetinde yazarlar ve sanatçılardan toplumcu gerçekçilik ilkesi çerçevesinde yapıtlar üretmeleri istenmiş ve bu ilkeye uymayan yazarların yapıtlarının çoğunun yayımlanması engellenmiş veya sansür edilmiştir. Ele alınması uygun görülmeyen izleklerden birisi ise cumhuriyet kaçağı izleğidir, çünkü bu izleğin söz konusu edilmesi halkı doğudan batıya göç etmeye özendirebilir endişesini barındırmaktadır. Buna rağmen kimi yerde kapalı, açık veya şifreli bir biçimde kimi yazarlar bu izleği ele almışlardır. DAC yazarlarından Jurek Becker, Reiner Kunze ve Stefan Heym gibi yazarların cumhuriyet kaçağı izleğini yapıtlarında farklı biçimlerde yansıttıkları dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, söz konusu yazarların cumhuriyet kaçağı izleğini neden ve nasıl ele aldıklarının incelenmesi erek edinilmiştir. Öncelikle kısaca DAC’de sınır geçişlerine uymayan kişilere uygulanan cezaların tarihsel gelişimine göz atılacak, ardından Jurek Becker, Reiner Kunze ve Stefan Heym’ın yaşamöykülerine ve Doğu Almanya yazınındaki yerine kısaca değinilecek, son aşamada ise Schlaflose Tage (Uykusuz Günler), Friedenskinder (Barışın Çocukları) ve Mein Richard (Oğlum Richard) adlı yapıtlarında cumhuriyet kaçağı izleğinin nasıl yansıtıldığı irdelenecektir. Çalışmanın sonunda cumhuriyet kaçağı izleği bağlamında genel bir değerlendirme yapılarak yapıtlarda tespit edilen ortak ve farklı öğelerin nedenleri tartışılacaktır.

Authors and artists were asked to create their works within the frame of socialist realism principle in the literature policy of German Democratic Republic (GDR). Most of the works of the authors, who did not follow this style of writing, were faced publication ban or censored. One of the topics that were not allowed to be handled was the topic of desertion from republic, originally known as “Republikflucht”, since addressing this topic in literary works was causing distress among the government that it might encourage people migrate from the East to the West. Despite this, however, some authors addressed this topic in their works directly, indirectly or encoded. It draws attention that authors of the East Germany such as Jurek Becker, Reiner Kunze and Stefan Heym rendered this topic of desertion from republic in their works in different ways. This study aims to analyze why and how the topic of “Republikflucht” was addressed in the works of these three writers. First of all, the historical process of the border violation and the imposed penalty in GDR will be mentioned, then brief biographies of Jurek Becker, Reiner Kunze and Stefan Heym and their roles in East German Literature will be addressed, and lastly how the topic of “Republikflucht” was handled in Schlaflose Tage, Friedenskinder and Mein Richard will be discussed. The last part of the study includes a general review regarding the topic of desertion from republic and discussion about the factors affecting the common and different elements determined in these works.