Tüketicilerin, beslenme ve sağlık uzmanlarının fonksiyonel gıdalara olan yaklaşımlarının değerlendirilmesi

Abstract

Tüketiciler her geçen gün daha kaliteli ve daha uzun bir yaşam sürmeyi hedeflemektedirler. Tüketici davranışındaki değişim nedeniyle, bilgili, bilinçli tüketicilerin oranı istikrarlı bir şekilde artmakta ve sağlığı koruma kapasitesine sahip fonksiyonel gıdalar giderek gıda ürünleri arasında daha fazla yer kazanmaktadır. Fonksiyonel gıda pazarı, Türkiye'de ve dünyada gelecek vaat eden ve henüz tam keşfedilmemiş bir sektördür. Bu konuda gıda firmaları, yeni geliştirdikleri ürünlerin gerçekten de hem tüketicilerin hem de sağlık uzmanlarının beklentilerini karşılayıp karşılamadığı, bu ürünlere nasıl yaklaştıklarını merak etmektedirler. Çalışmanın amacı tüketiciler ve beslenme uzmanları, diyetisyenler (sağlık uzmanları) tarafından fonksiyonel gıda olarak önerilen gıdaların sağlıklı beslenmenin bir parçası olduğu öne sürülen ürünlere olan yaklaşımlarının değerlendirilmesidir. Ayrıca elde edilecek bulgularla daha iyi stratejik ve taktiksel pazarlama kararlarına katkıda bulunabilecek göstergeler elde edilmesi hedeflenmektedir. Çalışma esas olarak İstanbul'da yaşamakta olan tüketici ve sağlık çalışanlarının satın alma davranışlarına odaklanmaktadır. Araştırmada çıkarımsal araştırma deseni kullanılmıştır. Hipotezler 391 tüketici ve 219 sağlık çalışanından anket yoluyla toplanan veriler kullanılarak tanımlayıcı ve çıkarımsal istatistik, açıklayıcı faktör analizi ( PCA ) ve ikili regresyon analizi yardımıyla test edilmiştir. Sonuç olarak hem tüketici grubunda hem de sağlık çalışanları arasında fonksiyonel gıdalara ilginin kadınlarda, çocuklu ailelerde ve daha yüksek gelire sahip bireylerde yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca yeni yaşam tarzları, daha yüksek gelirler ve daha iyi tüketici bilinci, yıl boyunca yenilikçi gıda ürünleri arzına olan talebi artırmaktadır. Bu çalışmanın bulguları, halk sağlığı programları tasarlamakla ilgilenen devlet kurumları ve gıda sektörü için de önemlidir.

Consumers aim to live a longer life with better quality day by day. Due to the change in consumer behavior, the proportion of knowledgeable, conscious consumers is steadily increasing, and functional foods with the capacity to protect health are gaining more and more place among food products. The functional food market is a promising and an unexplored sector in Turkey and in the world. In this regard, food companies are wondering whether their newly developed products really meet the expectations of both consumers and health professionals, and how they approach these products. The aim of this study is to evaluate the approaches of consumers and nutritionists, dietitians (health professionals) to products, recommended as functional foods, that are introduced to be a part of healthy nutrition. In addition, with the findings obtained, it is aimed to obtain indicators that can contribute to better strategic and tactical marketing decisions. The study mainly focuses on the purchasing behaviors of consumers and healthcare professionals living in Istanbul. Inferential research design was used in the study. The hypotheses were tested with the help of descriptive and inferential statistics, exploratory factor analysis (PCA) and binary regression analysis using data collected through questionnaires from 391 consumers and 219 healthcare professionals. As a result, it has been determined that among both the consumer group and health professionals, the interest in functional foods is high in women, in families with children and in higher income individuals. In addition, new lifestyles, higher incomes and better consumer awareness increase the demand for innovative food products throughout the year. The findings of this study are also relevant for government agencies and the food industry interested in designing public health programs.