Tekirdağ ili tıbbi atık yönetimi ve COVID-19 pandemi koşulları etkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Kentsel tıbbi atık yönetiminde gelecek dönemlerde ve ihtiyaç halinde kapasite ve direnci sağlayabilecek bir tıbbi atık sisteminin oluşturulmasının ancak doğru envanter ve takip sistemi ile mümkün olabilir. Bu kapsamda çalışmada, Tekirdağ ili sınırları içinde tüm sağlık kuruluşlarından toplanıp, tıbbi atık sterilizasyon tesisine gönderilen tıbbi atık miktarlarının Ocak 2018-Mart 2021 periyodu boyunca zamana, sağlık kuruluşu türüne ve atık kodlarına göre değişimi belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre ilde 2018 yılında 959.071 kg, 2019 yılında 937.929 kg, 2020 yılında 1.272.478 kg ve 2021 yılının ilk üç ayında 354.378 kg atık toplanmıştır. Genel olarak en yüksek atık miktarları Aralık-Ocak aylarında toplanmaktadır. Devlet hastanelerinden toplanan atıkların toplam tıbbi atıklar içinde yüzdesi 2018, 2019, 2020 ve 2021 yıllarında sırasıyla %68; %69; %74 ve %76'dır. Toplanan atıkların atık kodlarına göre dağılımına bakıldığında 180103 kodlu "Enfeksiyon önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işlemlere tabi olan tehlikeli atıklar" tüm atıkların ortalama %98,6'sını oluşturmaktadır. Hesaplama sonuçlarına göre ilde kişi başına oluşan tıbbi atık miktarları; 0,89-1,28 kg/kişi-yıl arasında ve yatak başına oluşan tıbbi atık miktarları 1,06-1,35 arasında değişmiştir. Kişi başına tıbbi atık miktarları yıllar boyunca artış göstermiş ve özellikle Covid-19 pandemi sürecinde yüksek miktarlara ulaşmıştır. Tekirdağ ilinde nüfus projeksiyonları gerçekleştirilerek geleceğe yönelik tıbbi atık tahminleri yapılmıştır ve hesaplama sonuçlarına göre ilde tıbbi atık miktarlarında 2050 yılında %50 civarında artış beklenmektedir. Çalışma kapsamında Covid-19 sürecinde ilde tıbbi atık miktarlarının değerlendirilmesi için pandemi sürecini kapsayan 01 Nisan 2020-31 Mart 2021 tarihleri arasında Tekirdağ'da ortalama aylık atık miktarı 111.039 kg olarak hesaplanmıştır. Süreçte ilde toplanan ve sterilize edilen tıbbi atık miktarı belirlenen periyodda boyunca yaklaşık ortalama 3,7 ton/gün değerindedir. Yapılan hesaplamalar sonucu ilde 01 Nisan 2020-31 Mart 2021 periyodunda toplam 1.960 ton/yıl ekstra atık yükü gerçekleştiği ve bunun %43'ünün maske kullanımından, %39'u izole hastalardan ve %18'inin hastanelerdeki Covid-19 tedavisinden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Establishing a medical waste system that can provide capacity and resistance in the future and in case of need in urban medical waste management can only be possible with the right inventory and tracking system. In this context, the change in the amount of medical waste collected from all health institutions within the borders of Tekirdağ province and sent to the medical waste sterilization facility during the January 2018-March 2021 period was determined according to the time, health institution type and waste codes. According to the results obtained, 959,071 kg of waste were collected in 2018, 937,929 kg in 2019, 1,272,478 kg in 2020 and 354,378 kg in the first three months of 2021. Generally, the highest amount of waste is collected in December-January. The percentage of waste collected from public hospitals in total medical waste was 68% in 2018, 2019, 2020 and 2021, respectively; 69%; 74% and 76%. Considering the distribution of the collected wastes according to the waste codes, 180103 "hazardous wastes whose collection and disposal are subject to special procedures in order to prevent infection" constitutes 98.6% of all wastes on average. According to the calculation results, the amount of medical waste generated per person in the province is 0.89-1.28 kg/person-year and the amount of medical waste generated per bed varied between 1.06-1.35 kg/person-bed. The amount of medical waste per capita has increased over the years and has reached high amounts especially during the Covid-19 pandemic process. In the province of Tekirdag, population projections and medical waste estimates have been made for the future, and according to the calculation results, an increase of about 50% is expected in the amount of medical waste in the province in 2050. Within the scope of the study, the average monthly waste amount in Tekirdağ was calculated as 111,039 kg between 01 April 2020 and 31 March 2021, covering the pandemic process, in order to evaluate the amount of medical waste in the province during the Covid-19 process. The amount of medical waste collected and sterilized in the province during the process is approximately 3.7 tons / day during the specified period. As a result of the calculations, it was determined that a total of 1,960 tons/year extra waste load was realized in the province between April 01, 2020 and March 31, 2021, and 43% of this was due to the use of masks, 39% to isolated patients and 18% to Covid-19 treatment in hospitals.