Servikal ve lumbal vertebralar ve intervertebral disklerdeki morfolojik değişikliklerin manyetik rezonans görüntüleme ile incelenmesi

Abstract

Normal popülasyonda omurgada görülen yaşa bağlı dejeneresyon hem vertebra hem diskus intervertebralisleri (Di) etkiler. Servikal ve lumbal bölgenin geniş hareket yeteneğine sahip olması, lumbal bölgenin aynı zamanda gövde ağırlığını da taşıması bu bölgelerin sıklıkla travmaya ve birçok patolojiye maruz kalmasına sebep olurken beraberinde cerrahi ihtiyacını da doğurabilir. Çalışmamızda özellikle ülkemiz popülasyonu için, yaş ve cinsiyetle ilişkili olarak klinikte korpus vertebra ve Di'lerin normal morfolojik değişikliklerini patolojik olanlardan ayırmada kullanılabilecek, olguya uygun ekipmanı seçerek komplikasyonları önleme anlamında cerrahi planlamaya ve bu alanda yapılacak biomekanik çalışmalara ışık tutacak özgün örnek veriler elde edilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamız, verileri 120 servikal ve 251 lumbal spinal midsagittal manyetik rezonans görüntüsü üzerinde morfometrik ölçümler yapılarak elde edilmiş olan retrospektif bir çalışmadır. Çalışmamızda patoloji saptanmamış 18-50 yaş arası olguların görüntülerini kullandık. Sonuçlarımıza göre servikal ve lumbal korpus vertebra yüksekliklerinin bu aralıkta yaşa bağlı değişimi istatistiksel olarak anlamlı bulunmamıştır. Servikal ve lumbal korpus vertebra yüksekliklerinin erkeklerde kadınlardan daha büyük olduğu gözlenirken bu farklılık servikal bölgede her yaş grubunda tüm seviyeler için anlamlı, lumbal bölgede ise 40-50 yaş grubunda L3 ve L4'e ait ön yükseklikler ile L5'e ait arka yüksekliklerdeki farklılıklar hariç istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Anterior kama indeksinin bu yaş aralığında hem servikal hem lumbal vertebralar için normal yaşlanma sürecinde belirleyici bir parametre olmadığı görülmüştür. Konkavite indeksinin yaşla ilişkisi ise servikal vertebralar için sadece erkeklerde C3 ve C4 seviyesinde anlamlıyken lumbal vertebralar için anlamlı bulunmamıştır. Bu iki indeksin cinsiyetler arası farklarının anlamlılığı ise seviyelere göre değişkenlik göstermiştir. Servikal Di yüksekliklerinin yaşa bağlı değişimi kadınlarda Di6 ve erkeklerde Di1'in arka yüksekliği hariç istatistiksel olarak anlamlı değildir. Lumbal Di yüksekliklerinin yaş arttıkça arttığı görülmüş bu artış ön yükseklik için kadınlarda Di5, erkeklerde Di1 hariç tüm seviyelerde anlamlı bulunmuş, arka yükseklik için ise sadece erkeklerde Di4 ve Di5'te anlamlı bulunmuştur. Servikal Di yüksekliklerinin tümünün erkeklerde kadınlardan daha büyük olduğu gözlenirken bu farkların anlamlılığı yaş grupları ve seviyelere göre değişkenlik göstermiştir. Lumbal Di yüksekliklerinin genel olarak erkeklerde kadınlardan daha büyük olduğu sadece 19-29 yaş grubunda Di5'in ön, Di4 ve Di5'in arka yüksekliklerinin kadınlarda erkeklerden daha büyük olduğu görülmüştür. Lumbal bölgede disk yüksekliklerinin kadın ve erkekler arasındaki farklılıklarının anlamlılığı ön yükseklikler için yaş grubu ve seviyeye göre değişkenlik gösterirken, arka yükseklikler için anlamlı olmadığı gözlenmiştir. Servikal ve lumbal disk derinliği değerleri kadın ve erkeklerde yaşlanmayla birlikte genel olarak artış eğilimi göstermiş ve bu değişiklikler servikal diskler için kadınlarda tüm seviyelerde, erkeklerde Di1 seviyesinde istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Lumbal diskler için ise kadınlarda Di2 hariç tüm seviyelerde istatistiksel olarak anlamlı bulunurken, erkeklerde anlamlı bulunmamıştır. Hem servikal hem lumbal disk derinliği değerlerinin tüm seviye ve yaş gruplarında erkeklerde kadınlardan daha büyük olduğu görülmüştür. Servikal Di'lerin kama indeksi değerlerinin yaşla değişimi hem erkek hem kadınlarda istatistiksel olarak anlamlı değildir. Lumbal Di'lerin kama indeksi değerlerinde yaşla değişimin anlamlılığı ise kadın ve erkeklerde seviyelere göre değişkenlik göstermiştir. Tüm disklerin kama indeksi değerlerinin cinsiyetler arası farkları ve bunların anlamlılıkları yaş grupları ve seviyelere göre değişkenlik göstermiş olup bir genelleme yapılamamıştır. Elde ettiğimiz sonuçların bu yapıların patolojik durumları ile ilgilenen klinisyen ve cerrahların çalışmalarına katkı sağlayacağını düşünmekteyiz.

The age-related degeneration seen in the normal population of the columna vertebralis affects both the vertebrae and the discus intervertebrales (Di). In addition, the wide range of motion of the cervical and lumbar region, the lumbar region also carrying the body's weight, causes these regions to be exposed to trauma and many pathologies. It may also cause the need for surgery. The present study aims to obtain original sample data that could be used to distinguish the normal morphological changes of corpus vertebra and discus intervertebralis from the pathological ones in the clinic concerning age and gender. The study may shed light on biomechanical studies in this field and surgical planning in terms of preventing complications by selecting the appropriate equipment for the case, especially for the population of our country. The present study is a retrospective study of morphometric measurements on 120 cervical and 251 lumbar spinal midsagittal magnetic resonance images. In the study, we used the images of the cases aged 18-50 years without any pathology. According to our results, age-related changes in cervical and lumbar vertebral corpus heights in this range were not statistically significant. While observing that the cervical and lumbar corpus vertebra heights were higher in men than in women, this difference was significant for all segments in the cervical and lumbal region, except for the differences in front heights of L3 and L4 and the posterior heights of L5 in the 40-50 age group. It has been observed that the anterior wedge index is not a determining parameter in the normal aging process for both cervical and lumbar vertebrae in this age range. The relation of concavity index with age was significant for cervical vertebrae only at C3 and C4 segments for males, but not for lumbar vertebrae. The significance of the difference between genders of these two indexes varied according to the segments. The age-related change in cervical Di heights is not statistically significant except for the posterior height of Di6 in females and Di1 in males. That the lumbal Di heights increased with increasing age was observed. This increase of anterior heights was significant in all segments except for Di5 in women and Di1 in men, the increase of posterior heights was significant in Di4 and Di5 for men only. While all of the cervical Di heights were observed to be greater in men than in women, the significance of these differences varied according to age groups and segments. Lumbal Di heights were generally higher in men than women, only in the 19-29 age group, the anterior height of Di5, posterior heights of Di4 and Di5 were higher in women than men. The significance of the differences in disc heights between men and women in the lumbar region varies according to age group and segments for the anterior heights, but not for the posterior heights. Cervical and lumbar disc depth values generally increased with aging in men and women These changes were found to be statistically significant for cervical discs at all segments in women and only Di1 in men. Lumbar discs at all segments except Di2 for women but not for men were statistically significant. Both cervical and lumbar disc depth values were greater in males than females in all levels and age groups. The change in wedge index values of cervical discus intervertebrales with age is not statistically significant in both men and women. The significance of the change with age in the wedge index values of lumbal discus intervertebrales varied according to the segments both in men and women. The differences between the genders of the wedge index values of all discs and their significance varied according to age groups and segments. This has refrained us from generalizing. We think that our results will contribute to the studies of clinicians and surgeons interested in these structures' pathological conditions.