Kentsel tarım kavramı ve uygulanabilirliğinin peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi

Abstract

Geçtiğimiz yıllar içerisinde, tüm dünyada kentsel nüfus oranının hızla artmasıyla beraber kentlere göç olgusunun desteklenmesi ve sermayenin kentlerde yoğunlaşmaya devam etmesi ve buna ek olarak; ekolojik ve politik krizler sonu olmayan göç dalgalarını kentlere yönlendirmektedir. Kentlerde hızla büyüyen nüfus yoğunluğu nedeniyle kent dinamikleri yeniden oluşmakta ve buna bağlı bazı sıkıntılarla karşılaşmaktadır. Kentleşme sürecinde doğal kaynakların denetimsiz tüketilmesi, sera etkisi gibi problemlere sebep olmuş, doğal yaşam üstünde gün geçtikçe daha da artan zararlı etkiler yaratmıştır. Doğal kaynakların tükendiği ve sürdürülebilirliğin önem kazandığı günümüzde, gıda güvenliği gelecekteki en önemli sorunlardan birisi olarak görülmektedir. Kentsel tarım uygulamaları; yeşil alanların oluşmasını sağlar ve gıda güvenliğini korumanın yanı sıra ekonomik olarak da verimli faaliyet olanakları sağlayarak kentsel sürdürülebilirliğin aracı olmaktadır. Kentsel tarımın mekan kavramına dayalı olması, biyoçeşitliliğin korunması ve ekolojik ayak izinin azaltılması açısından duyarlılık sağlaması, toplumsal açıdan bütünleştiriciliği gibi çeşitli yönleri bahsedilen tüm olumsuz durumları düzeltebilmek ve sürdürülebilir kentlere erişmek amacıyla büyük avantaj yaratmaktadır. Tarihsel kentsel gelişim süreçleri incelendiğinde kentlerin sürdürülebilirliğini arttırmak amacıyla ve kentsel kırsal bağlantılarının kurulması için kentsel tarım uygulamalarının kentlerin gelişiminde büyük rol oynadığı görülmektedir. Bu sebeple kentsel tarım uygulamalarının gelecek nesillere aktarılabilmesi için peyzaj mimarlarına planlama ve tasarım yönlerinden görevler düşmektedir. Bu araştırma kapsamında yapılan literatür taramasıyla tarihten günümüze kentsel tarımın kavramı ve ilkeleri incelenmiş ve Dünya'dan ve Türkiye'den örnekler incelenerek kentsel tarımın peyzaj mimarlığı açısından yorumlanarak uygulanabilirliğine dair öneriler sunulmuştur. Bu çalışmanın amacı düzensiz kentleşmeyle oluşan çevre problemlerine ekolojik çözüm oluşturma için, insan sağlığı, çevre sağlığı, gıda güvenliği, kent estetiği, sosyal ve ekonomik sürdürülebilirliği sağlamak için çözüm oluşturabilecek uygulamadan kentsel tarımı Peyzaj mimarlığı yönünden irdelemektir. Çalışma kapsamında kentsel tarım uygulamaları ve Peyzaj mimarlığı mesleğinin yönetimsel katkıları, planlamasındaki etki ve katkıları incelenmiştir.

Over the past years, with the rapid increase in urban populations all over the world, supporting the phenomenon of migration to cities and continuing to concentrate capital in cities, and in addition; ecological and political crises lead to endless waves of migration to cities. Due to the rapidly growing population density in the cities, urban dynamics are re-forming and some related problems are encountered. The uncontrolled consumption of natural resources in the urbanization process caused problems such as greenhouse effect and created increasingly harmful effects on natural life. Today, when natural resources are depleted and sustainability becomes important, food safety is seen as one of the most important problems in the future. Urban agriculture practices, ensure the creation of green areas and by providing economically efficient activity opportunities alongside protecting food security, become a part of urban sustainability The fact that urban agriculture is based on the concept of space, protecting biodiversity and providing sensitivity in terms of reducing the ecological footprint, being socially integrating, creates a great advantage in order to correct all the negative situations mentioned and to reach sustainable cities. When historical urban development processes are examined, it is seen that urban agriculture practices play a major role in the development of cities in order to increase the sustainability of cities and to establish urban rural connections. For this reason, landscape architects have responsibilities in terms of planning and design in order to hand down the urban agriculture practices the next generations. With the literature review in scope of the research, the concept and principles of urban agriculture have been studied from past to present and recommendations regarding the applicability interpreted in terms of landscape architecture and urban agriculture examined samples from the world and Turkey were presented. The aim of this study is research urban agriculture practices in terms of landscape architecture that can provide solutions to human health, environmental health, food safety, urban aesthetics, social and economic sustainability with the aim of creating an ecological solution to environmental problems caused by irregular urbanization. Within the scope of the study, the administrative contributions of the urban agricultural practices and the landscape architecture profession, their effects and contributions in planning were examined.