Türkiye'de süt sektöründe gıda güvencesinin temel paydaşlar açısından tüm boyutları ile değerlendirilmesi: TR22 Güney Marmara Bölgesi Örneği

Abstract

Gıda güvencesi, kısaca yeterli ve dengeli miktarda kaliteli gıdaya herkesin, her zaman ulaşabilme hakkı anlamına gelmektedir. Gıda güvencesi, giderek artan yetersiz ve dengesiz beslenme sorunu nedeni ile gün geçtikçe daha da önemli bir konu haline gelmektedir. Süt, beslenmedeki öneminin yanı sıra tarım ve sanayi sektörleri içinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Türkiye’de süt üretimi, 2012-2014 yılları arasında hayvansal üretim değeri içinde % 40,7; tarımsal üretim değeri içinde % 13,3 gibi önemli bir paya sahiptir. Türkiye, süt ve süt ürünleri üretimi açısından dünya sıralamasında ilk onda yer almasına rağmen içme sütü tüketimi açısından gelişmiş ülkelerin oldukça gerisinde kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı Türkiye’de süt sektöründe gıda güvencesinin tüm boyutlarıyla sağlanıp sağlanmadığı düşüncesinin ve sağlanması üzerinde etkili etmenlerin tüm paydaşlar açısından ortaya konulmasıdır. Bu nedenle araştırma Türkiye’nin süt üretiminde önde gelen bölgelerinden biri olan TR22 Güney Marmara Bölgesinde yürütülmüştür. Çalışmada, güvence kavramı süt sektörünün temel paydaşları olan süt ve süt ürünleri tüketicileri, süt üreticileri ve süt ürünleri imalatçıları açısından detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışma birincil ve ikincil verilerden oluşmaktadır. Oransal örnek hacmi formülü ile belirlenen sayılara göre süt ve süt ürünleri tüketicileri ile 166, süt üreticileri ile 96, süt ürünleri imalatçıları ile 70 adet anket yapılmıştır. Elde edilen birincil verilerin analizinde Kolmogorov-Smirnov, Khi-kare, Güvenirlik Analizi, Faktör Analizi ve İkili Lojistik Regresyon Analizlerinden yararlanılmıştır. Çalışma konu ile ilgili makro veriler ve literatür çalışmaları ile desteklenmiştir. Araştırma bölgesinde bulunan süt ve süt ürünü tüketicilerinin üçte ikisi süt sektöründe gıda güvencesinin sağlanmadığını düşünürken, süt üreticilerinin % 80’i ve süt ürünleri imalatçılarının % 75’i sağlandığını düşünmektedir. Çalışmada süt sektöründe gıda güvencesinin sağlanması düşüncesi üzerinde etkili olan değişkenlere geniş bir şekilde yer verilmiştir.

Food security means the right of all people to access quality food at sufficient and balanced amounts all the times. It becomes an increasingly important issue due to the insufficient amount of food and malnutrition. Milk is a specific product that can be used in many areas such as agriculture and industry and human nutrition. Milk production in Turkey between 2012-2014 years has a significant share as 40,7 % in animal production and 13,3 % in agricultural production, respectively. Although Turkey is ranking in top ten countries in the world in terms of the production of milk and dairy products, it falls behind developed countries in terms of consumption of milk. The aim of this study is to determine whether food security with it’s all dimensions is provided in the dairy sector in Turkey and presenting all factors effective on ensuring food security with respect to all stakeholders. Therefore, this study was carried out in one of the leading regions of Turkey in terms of milk production; TR 22 South Marmara Region. In the study, the concept of security was discussed in detail with respect to key stakeholders of the dairy sector like consumers of milk and dairy products as well as producers of milk and dairy products. The study consists of primary and secondary data. According to simple random sampling method, 166 surveys were conducted on consumers of milk and dairy products, 96 surveys were conducted on milk producers and 70 were conducted on producers of dairy products, respectively. In the analysis of primary data obtained, Kolmogorov-Smirnov, Chi-square, Reliability Analysis, Factor Analysis and binary Logistic Regression were utilized. The present study was supported by macro data related to the subject and literature studies. Although two thirds of the consumers of milk and dairy products in the study consider that food security is not ensured, 80% of milk producers and 75% producers of dairy products consider in the opposite way. In the study, variables effective on the idea of ensuring food security in the dairy sector are given in detail.