TRAKYA BÖLGESİ ÇELTİK ÜRETİM ALANLARINDA ARPA SARI CÜCELİK VİRÜS HASTALIKLARI (BARLEY YELLOW DWARF VIRUSES- BYDVs)’NIN SAPTANMASI

Abstract

Barley yellow dwarf virus (BYDVs)’es tahıl üretim alanlarında verim ve kalite kayıplarına neden olan önemli tahıl virüs hastalıklarındandır. Tüm tahıl türlerinde zarara neden olan bu virüs hastalıklarının çeltik (Oryza sativa L.)’teki durumunu saptamak üzere gerçekleştirilen bu çalışmada, 2016 yılı üretim dönemi Temmuz ve Ağustos aylarında Trakya Bölgesi’nin Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ İlleri’ndeki çeltik tarlalarında sürvey çalışmaları yapılmıştır. Trakya Bölgesi’nin özellikle Edirne İli başta olmak üzere Kırklareli ve Tekirdağ İlleri’ndeki çeltik tarlalarında sarılık, kızarıklık ve çizgi mozaik simptomları sergileyen 120 adet enfekteli çeltik (Oryza sativa L.) yaprak örnekleri toplanmıştır. Ayrıca çeltik tarlalarının kenarlarında bulunan ve virüslerin epidemisinde önemli rol oynayan karakteristik virüs simptomları sergileyen yabancı ot türlerinden 10 adet kanyaş (Sorghum halepense), 6 adet kamış (Phragmites austrialis), 2 adet darıcan (Echinocloa crus-galli), yabani hardal 2 adet (Sinapis arvensis) ve 1 adet sirken (Chenopodium album) yaprak örnekleri toplanmıştır. Sürvey alanlarından toplanan toplam 141 adet çeltik ve yabancı ot yaprak örneklerinde Barley yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV), Barley yellow dwarf virus-MAV (BYDV-MAV) ve Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV) virüslerini saptamak üzere Double Antibody Sandwich Enzyme-linked Immunosorbent Assay (DAS-ELISA) testi uygulanmıştır. DAS-ELISA test sonuçlarına göre 24 adet çeltik, 2 adet kanyaş ve 1 adet darıcan bitkisinde Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV) saptanmıştır. 4 adet çeltik ve 1 adet kamış örneğinde Barley yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV) virüs tespit edilmiştir. 8 adet çeltik ve 1 adet kamış örneğinde ise BYDV-PAV ve CYDV-RPV virüs hastalıklarının karışık enfeksiyonları saptanmıştır. Böylece Trakya Bölgesi çeltik üretim alanlarında % 17,73 oranında CYDV-RPV, % 3.54 oranında BYDV-PAV ve % 6.38 oranında ise BYDV-PAV+CYDV-RPV bulunmuştur. Testlenen örneklerin hiçbirinde BYDV-MAV virüsüne rastlanmamıştır. Elde edilen sonuçlar çeltik (O. sativa L.)’te BYDV-PAV ve CYDV-RPV’nin bulunuşunun Türkiye’de ilk kaydıdır.

Barley yellow dwarf virus (BYDVs)’es have been important pathogens causing yellow dwarf diseases reducing yield and quality of cereals. In order to determine virus diseases which cause leaf symptoms on rice (Oryza sativa L.) this study was implemented by surveys in July and August 2016 in the rice paddies of Edirne, Kırklareli and Tekirdağ provinces. At least 120 rice (Oryza sativa L.) infected leaf samples were collected from the plants exhibiting yellowing, redding and streak mosaic in the rice growing areas of Edirne, Kırklareli and Tekirdağ provinces in Trakya Region. Beside rice leaf samples symptomatic weed leaf samples serving as a source of inoculum were collected as 10 from Johnson grass (Sorghum halepense), 6 from common reed (Phragmites austrialis), 2 from barnyard grass (Echinocloa crus-galli), 2 from charlock (Sinapis arvensis) and 1 from lamps quarter (Chenopodium album). So totally 141 leaf samples of rice weeds were used as the test material of Double Antibody Sandwich Enzyme-linked Immunosorbent Assay (DAS-ELISA) tests for the identification of Barley yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV), Barley yellow dwarf virus-MAV (BYDV-MAV) and Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV) viruses. As a results of DAS-ELISA tests 24 out of 141 rice, 2 Johnson grass, and 1 barnyard grass samples were found infected with Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV). DAS-ELISA tests also revealed that 141 out of 4 rice and 1 common reed samples had Barley yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV). 141 out of 8 rice and 1 common reed sample had mixed infection of BYDV-PAV + CYDV-RPV. So at least 17.73 % of samples had CYDV-RPV, 3.54 % of samples had BYDV-PAV and 6.38 % of samples were found infected with the mixture of BYDV-PAV+CYDV-RPV. None of the tested samples had any BYDV-MAV. According to our best knowledge, presence of BYDV-PAV on rice and the presence of CYDV-RPV rice are the first report of Turkey.