TÜRKİYE’DE KÜLTÜR BALIKÇILIĞI POTANSİYELİ VE AKUAKÜLTÜR SEKTÖRÜNÜN EKONOMİYE KATKISI

Abstract

Türkiye’de kültür balıkçılığı çalışmaları diğer ülkelere göre oldukça yenidir. Türkiye’de ilk ekonomik anlamada balık yetiştiriciliği 1970’li yıllarda gökkuşağı alabalığı ve sazan üretimi ile başlatılmıştır. 1985’li yıllarda çipura ve levrek, 2000’li yıllarda da orkinos balıklarının üretiminin yapılmaya başlanılması ile kültür balıkları üretiminde ciddi bir artış meydana gelmiştir. Son yıllarda baraj, göl ve göletlerde kurulan yüzer kafes sistemlerinde alabalık üretiminin yapılmaya başlanılması ile de üretim daha da artmıştır. Türkiye’de 2000 yılında 79.031 ton olan kültür balıkları üretimi yıldan yıla hızlı bir artış kaydederek 2014 yılında 235.133 tona kadar yükselmiştir. Türkiye’de kültür balıkçılığından elde edilen gelir 2000 yılında 139.552.950 TL iken 2014 yılında 2.160.070.890 TL’ye yükselmiştir. Türkiye’de 2014 yılında kültür balıkları üretimi toplam su ürünleri üretiminin % 44’ü düzeyinde olmuştur. En fazla üretilen balıklar gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss), levrek (Dicentrarchus labrax) ve çipura (Sparus aurata)’dır. Gökkuşağı alabalığı büyük oranda iç piyasada tüketilirken, levrek ve çipura balıklarının yaklaşık %75’i AB ülkelerine ihraç edilmektedir. Üretilen kültür balıklarının tamamına yakını bütün ve taze balık olarak satılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Planlama Teşkilatının planlamalarına göre 2023 yılında Türkiye'nin su ürünleri üretimi 600.000 ton, ticari değerinin de 5.000.000.000 TL seviyesine ulaşacağı tahmin edilmektedir.

Compared to other countries, aquaculture activities are relatively new sector in Turkey. In Turkey, first economic fish farming started with rainbow trout and carp production in the 1970s. Significant increases occurred of the aquaculture production in Turkey with production of sea bream and sea bass of the years of 1985s, and farming of tuna in the 2000s. In recent years trout production has increased by producing trout by cage systems which are built in dams, lakes and PONDS. Turkey's aquaculture production has increased rapidly year by year to 235.133 tons by 2014 from 79.031 tons in 2000. Turkey's income from aquaculture has increased from 139.552.950 TL to 2.160.070.890 TL by the years of 2000 and 2014. In Turkey, the aquaculture's share in total fishery production is around 44% in the year of 2014. Most produced fish are rainbow trout (Oncorhynchus mykiss), sea bass (Dicentrarchus labrax) and sea bream (Sparus aurata) in Turkey. Rainbow trout is mainly consumed locally, while around 75% of sea bass and the sea bream are exported to EU countries. Almost all of the aquaculture products are sold as whole fresh fish. According to Republic of Turkey, State Planning Organization in 2023 the aquaculture production of Turkey is planned to be 500.000 tons and the commercial value is estimated to reach the level of 4.500.000.000 TL .