Türkiye’nin Şehir Sağlığı Politikalarının Sağlık Yönetimi Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi

Abstract

Bireysel ve toplumsal sağlık değerinin artırılmasında şehir sağlığı politikaları önemli bir role sahiptir. Bu araştırmada, Türkiye’nin beş yıllık kalkınma planlarında (BYKP) yer alan şehir/kent ile ilgili politikaların tespit edilmesi ve tespit edilen politikaların Dünya Sağlık Örgütü Şehir Sağlık Profilinde yer alan dokuz başlıkta sınıflandırılarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Doküman incelemesi yönteminin kullanıldığı bu araştırmada, 1963- 2023 yıllarını kapsayan on bir tane BYKP incelenmiştir. Veriler, örneklem seçme, kategori geliştirme, analiz birimi saptama ve sayısallaştırma olmak üzere dört aşamada analiz edilmiştir. Verilerin analizinde ve görselleştirilmesinde MAXQDA 2020 ve Microsoft Excel programları kullanılmıştır. Planlarda, 805 tane şehir sağlığı politikasının var olduğu; politikaların %51,3’nü (n:413) en son hazırlanan dört BYKP’de, en az politikanın Altıncı BYKP’de (n:26) ve en fazla politikanın On Birinci BYKP’de (n:142) yer aldığı belirlenmiştir. En az politikanın “Doğal ve Yapay Afetlere Karşı Dayanım” başlığında (n:15), en fazla politikanın ise “Yönetişim ve Katılım” başlığında (n:190) olduğu saptanmıştır. Plan başına düşen ortalama şehir sağlığı politika sayısı 73,18;, konu başlığı başına düşen ortalama politika sayısı 89,44’tür. Şehir sağlığı politikalarında en sık kullanılan kelimelerin “Sosyal”, “Sistem”, “Ulaşım”, “Su” ve “Koordinasyon” kelimeleri olduğu görülmüştür. Planlarda yer alan şehir sağlığı politikalarının sayısında düzensiz olmakla birlikte ciddi bir artış olmuştur. Sağlık Hizmetleri, Nüfus Yapısı ve Demografik Eğilimler, Doğal ve Yapay Afetlere Karşı Dayanım konularında daha fazla politika üretilmesine ihtiyaç olduğu görülmektedir. Kalkınma planlarında yer alan şehir sağlığı politikalarının sayısının artırılması sağlık değerinin iyileştirilmesine katkı sağlayacaktır.