Diz ve ayak bölgesindeki aksesuar ve sesamoid kemiklerin radyolojik olarak incelenmesi

Abstract

Aksesuar ve sesamoid kemikler kırıkları taklit ederlerek yanlış tanılara neden olabilirler, semptomlara yol açarak, altta yatan patolojiye katkıda bulunabilir veya şiddetlendirebilirler. Literatürde diz eklemi çevresindeki ve ayak-ayak bileği çevresindeki aksesuar ve sesamoid oluşumlara yönelik varyasyonların prevalansını bildiren sınırlı sayıda çalışma vardı. Bu nedenle çalışmamızda diz ve ayak-ayak bileği bölgesinde bulunan sesamoid ve aksesuar kemiklerin varlığının; yaş, cinsiyet ve bulundukları anatomik lokalizasyonlara göre görülme sıklığını radyografiler ile retrospektif olarak incelenmesini ve karşılaştırılmasını amaçladık. Çalışmaya bilateral anteroposterior ve lateral diz radyografisi çekilen yaşları 18 yaş ve üzeri olan 1150 kişi (330 erkek ve 820 kadın)'ye ait toplam 2300 diz ile unilateral veya bilateral anteroposterior, lateral ve oblik ayak ve ayak bileği radyografisi çekilen 18 yaş üzeri 339 kişi (176 erkek, 163 kadın)'ye ait 345 ayak grafisi dahil edilmiştir. Radyografiler retrospektif olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler için p<0,05 anlamlı farklılık kabul edilmiştir. Aksesuar ve sesamoid kemiklerin varlığı cinsiyet, yaş ve bulunduğu anatomik lokalizasyona göre karşılaştırılmıştır. Diz bölgesinde fabella ve bipartit patella prevalansı araştırılmıştır. Fabella'nın (tek taraflı veya iki taraflı) genel prevalansı %29,91 idi. Fabella unilateral %6, bilateral %23,91 oranında idi. Yaş grupları arasında cinsiyete göre anlamlılık yoktu. Çalışmamızda Fabella'nın tek taraflı, çift taraflı ve toplam görülme sıklığı kadın ve erkek arasındaki farklılıklar istatistiksel olarak anlamlı değildi. Yaş grupları içinde cinsiyete göre anlamlılık yoktu. Yaş grupları arasında fabella prevalansı benzerdi (istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu, p= 0,0704). Bipartit patella prevalansı genel olarak %0,17 idi. Erkeklerde bipartit patella görülme oranı %0,60 idi. Bipartit patella yalnızca 2 erkekte vardı. Kadınlarda bipartit patella'ya rastlanmadı. Cinsiyetler arasında bipartit patella görülme oranında anlamlı bir fark yoktu (2 erkek/0 kadın; p=0,0829). Ayak aksesuar kemik prevalansı %42,9 idi. Aksesuar kemik görülen olgularda aksesuar naviküler kemik %49,13; os trigonum %16,76; os supratalar %8,67; os intermetatarseum %8,09; os calcaneus secundarius %8,09; os supranaviculare %3,47; os subfibulare %2,89; os vesalianum %1,73; os subtibiale %1,16 oranlarında görülmüştür. Ayak grafilerinin %23,47'sinde sadece sesamoid kemik; %19,42 oranında sadece aksesuar kemik vardı. %23,76'sında aksesuar ve sesamoid kemik birlikte görülmekteydi. Os peroneum %25,80; halluks interfalangeal sesamoid %19.42; 2. metatarsofalangeal (MTP)'de sesamoid kemik %3,19; 4. MTP'de sesamoid kemik %1,45 ve 5. MTP'de sesamoid kemik %13,91 oranında görüldü. Aksesuar kemik görülen ayaklardan sadece aksesuar naviküler kemik'de kadın ve erkek arasında anlamlı fark vardı (p=0,0001). Yaş grupları içinde cinsiyete göre aksesuar kemik görülme oranı sadece 26-35 yaş aralığında istatistiksel olarak anlamlıydı (p=0,0001). Os peroneum (p=0,0361) ve halluks interfalangeal (p=0,0420)'de sesamoid kemik prevalansı ile cinsiyet arasında anlamlı bir ilişki bulundu. Tüm MTP eklem sesamoidleri, peroneum ve halluks interfalangeal sesamoid kemiklerinin görülme sıklıkları arasındaki ilişkiyi incelediğimizde; os peroneum ile tüm MTP eklemlerindeki sesamoidler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p=0,0001). 1. MTP sesamoid ile halluks interfalangeal sesamoid ve diğer MTP eklem sesamoidleriyle arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı (p=0,0001). Halluks interfalangeal sesamoid ile 2. MTP, 3. MTP ve 4. MTP sesamoid arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p=0,0001). 2. MTP ile 3. MTP (p=0,0009) ve 5. MTP (p=0,0001) sesamoid kemik arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı. 3. MTP ile 5. MTP sesamoid kemik arasında (p=0,0001) istatistiksel olarak anlamlı fark vardı ve 4. MTP ile 5. MTP sesamoid kemik arasında (p=0,0001) istatistiksel olarak anlamlı fark vardı. 26-35 yaş aralığında (p=0,0334) ve halluks interfalangeal sesamoid görülen olgularda cinsiyete göre sesamoid görülme sıklığı arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı. 36-45 yaş aralığında halluks interfalangeal sesamoid (p=0,0070) ve 5. MTP (P=0,0298) görülen olgularda cinsiyete göre sesamoid görülme sıklığı arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlıydı. Diğer yaş gruplarında cinsiyet açısından istatistiksel olarak fark yoktu. Sadece 1. MTP'de sesamoid görülen olgularda cinsiyet açısından istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p=0,0463). Birden fazla sesamoid görülen lokalizasyonlarda 1. MTP - halluks interfalangeal olan olgularda (p=0,0466), 1. MTP-Os peroneum olan olgularda (p=0,0246) cinsiyet açısından istatistiksel olarak anlamlı fark vardı. Çalışmamızda diz bölgesinde fabella ve bipartit patella'ya ait yaygınlık, simetri, yaş ve cinsiyet farklılıklarını ve ayak-ayak bileği bölgesine ait yaygınlık yaş ve cinsiyet farklılıklarını inceledik. Çalışmamız fabella ve bipartit patella açısından mevcut literatürde Türk populasyonu üzerinde geniş bir örnekleme sahiptir. Çalışmamızda diz ve ayak-ayak bileği bölgesinde tespit ettiğimiz aksesuar ve sesamoid kemiklerin prevalansı Türk populasyonunda daha once yapılan çalışmalarla benzerdir. Diz ya da ayak şikayetiyle sağlık kurumlarına başvuran hastalarda aksesuar ve sesamoid kemiklerin var olmasından kaynaklanabilecek yanlış tanıların azaltılması için diz ve ayaktaki aksesuar ve sesamoid kemiklerin bulundukları yer ve klinik önemlerinin iyi bilinmesi klinik açıdan önem taşımaktadır.

Accessory and sesamoid bones may mimic fractures, causing misdiagnosis, contributing to or exacerbating the underlying pathology by causing symptoms. There were limited studies in the literature reporting the prevalance of variations in accessory and sesamoid formations around the knee joint and around the foot and ankle. Therefore, in our study, the presence of sesamoid and accessory bones in the knee and foot-ankle region, we aimed to retrospectively examine and compare the prevalance with radiographs according to age, gender and anatomical localizations. In the study, a total of 2300 knees belonging to 1150 people (330 males and 820 females) aged 18 years and older who had bilateral anteroposterior and lateral knee radiographs, and 339 individuals over the age of 18 who had unilateral or bilateral anteroposterior, lateral and oblique foot and ankle radiographs (345 foot radiographs of 176 men, 163 women) were included. Radiographs were evaluated retrospectively. A significant difference of p<0,05 was accepted for the data obtained. Presence of accessory and sesamoid bone; were compared according to gender, age and anatomical localization. The prevalence of fabella and bipartite patella in the knee region was investigated. The overall prevalence of fabella (unilateral or bilateral) was 29,91%. Fabella was unilateral 6% and bilateral 23,91%. There was no significant gender difference between age groups. In our study, the differences in unilateral, bilateral and total prevalance of fabella between men and women were not statistically significant. There was no significant gender difference in age groups. The prevalence of fabella was similar across age groups (no statistically significant difference, p= 0,0704). The overall prevalence of bipartite patella was 0,17%. The prevalence of bipartite patella in men was 0,60%. Bipartite patella was present in only 2 men. Bipartite patella was not found in women. There was no significant difference in the prevalence of bipartite patella between the genders (2 men/0 women; p=0,0829). The prevalence of foot accessory bone was 42,9%. The prevalance of accessory bones in cases with accessory bones are as follows: navicular bone 49,13%, os trigonum 16,76%, os supratalar 8,67%, os intermetatarseum 8,09%, os calcaneus secundarius 8,09%, os supranaviculare % 3,47, os subfibulare 2,89%, os vesalianum 1,73%, os subtibiale 1,16%. In 23,47% of the foot radiographs had only sesamoid bone; 19,42% had only accessory bone. Accessory and sesamoid bone were seen together in 23,76% of radiographs. Os peroneum 25,80%; hallux interphalangeal sesamoid 19,42%; sesamoid bone in the 2nd metatarsophalangeal (MTP) 3,19%; sesamoid bone in the 4th MTP 1.45% and sesamoid bone in the 5th MTP 13,91% was seen. Among the feet with accessory bone, there was a significant difference between men and women only in the accessory navicular bone (p=0,0001). Among age groups, the prevalance of accessory bone by gender was statistically significant only in the 26-35 age group (p=0,0001). There was a significant correlation between the prevalence of sesamoid bone and gender in os peroneum (p=0,0361) and hallux interphalangeal (p=0,0420). When we examine the relationship between the incidence of all MTP joint sesamoids, peroneum and hallux interphalangeal sesamoid bones; there was a statistically significant difference between the os peroneum and sesamoids in all MTP joints (p=0,0001). The difference between 1. MTP sesamoid and hallux interphalangeal sesamoid and other MTP joint sesamoids was statistically significant (p=0,0001). There was a statistically significant difference between the hallux interphalangeal sesamoid and the 2nd MTP, 3rd MTP and 4th MTP sesamoid (p=0,0001). There was a statistically significant difference between the 2nd MTP and 3rd MTP (p=0,0009) and 5th MTP (p=0,0001) sesamoid bone. There was a statistically significant difference between 3. MTP and 5. MTP sesamoid bone (p=0,0001), and there was a statistically significant difference between 4. MTP and 5. MTP sesamoid bone (p=0,0001). The difference between the incidence of sesamoid according to gender was statistically significant in cases aged between 26-35 years (p=0,0334) and those with hallux interphalangeal sesamoid. The difference between the incidence of sesamoid according to gender was statistically significant in the 36-45 age group with hallux interphalangeal sesamoid (p=0,0070) and 5. MTP (P=0,0298). There was no statistical difference in terms of gender in other age groups. There was a statistically significant difference in terms of gender only in cases with sesamoid in the 1st MTP (p=0,0463). In cases with more than one sesamoid, there was a statistically significant difference in terms of gender in cases with 1st MTP - hallux interphalangeal (p=0,0466), and in cases with 1st MTP-Os peroneum (p=0,0246). In our study, we examined the prevalence, symmetry pattern, age and gender differences of fabella and bipartite patella in the knee region, and age and gender differences in the prevalence of the foot-ankle region. Our study has the largest sample on the Turkish population in the current literature in terms of fabella and bipartite patella. The prevalence of accessory and sesamoid bones in the knee and foot-ankle region in our study is similar to previous studies in the Turkish population. The location and clinical importance of the accessory and sesamoid bones in the knee and foot should be well known in order to reduce misdiagnoses arising from accessory and sesamoid bones in patients who apply to health institutions with knee or foot complaints.