Sağlam, Ayşe CananHasançebi, SemraCabar, Bayram Serkan2024-10-292024-10-292024https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=usXiZIM9Lp0wk-YzRoaT-39nJ3lM-S-Huk2Ti6rC4wiaH7Hn239QEjp0GSWPXCxThttps://hdl.handle.net/20.500.11776/15384Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim DalıAraştırmada, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitütsünün ıslah programında yer alan ebeveyn hatlarda morfolojik, teknolojik ve moleküler yöntemler kullanılarak genetik farklılıklar belirlenmiştir. Araştırmanın ilk yılında hatlar augmented deneme desenine göre ekilerek UPOV kriterlerine göre morfolojik ve teknolojik ölçümler yapılmıştır. Veriler JMP istatistik programında değerlendirilerek materyal sayısı yarıya indirilmiştir. Kış döneminde bu hatlarda DNA izolasyonu, PCR ve kapiler elektroforez ile hatların genetik farklılıkları belirlenmiştir. Kapiler elektroforezde elde edilen SSR lokuslarına ait veriler GenAlex programında işlenerek istatistiksel değerlendirmesi yapılmış ve DarWin programı kullanılarak filogenetik ağaç oluşturulmuştur. Bu ağaca göre birbirine genetik olarak farklı uzaklıklarda 5 ana, 6 restorer hat seçilmiştir. Çalışmanın ikinci yılında seçilen ebeveyn hatlar ile serada line x tester yöntemine göre melez üretimi yapılmıştır. Araştırmanın son yılında kurulan verim denemesi için hat sayısı, tohum miktarı ve pedigrileri de dikkate alınarak 4 ana, 4 restorer hat olarak belirlenmiştir. Bunların melezlenmesi ile elde edilen 16 adet hatta heterosis, heterobeltiosis, GKY, ÖKY değerleri belirlenmiştir. Verim denemeleri 16 melez ve 4 adet kontrol çeşit iki lokasyonda tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 4 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Verim denemelerinde alınan morfolojik ve teknolojik ölçüm verileri JMP istatistik programı yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Edirne lokasyonunda 7 numaralı hat, Kırklareli lokasyonunda 3 numaralı hat dekara tane verimi ve yağ verimi açısından öne çıkmıştır. Edirne ve Kırklareli lokasyonlarında sırasıyla %50 çiçeklenme gün sayısında heterosis oranları negatif yönde %3,91-11,94 ve %0,76-7,39, heterobeltiosis (%-6,67)-(3,33) ve (%-6,25)-(2,46), tane veriminde heterosis pozitif yönde % 8,97-83,05 ve %32,48-124,21, heterobeltiosis (%-22,39)-(29,28) ve (%-18,24)-(36,20) arasında bulunmuştur.In the research, genetic differences were determined using morphological, technological, and molecular methods in the parental lines included in the breeding program of Thrace Agricultural Research Institute. In the first year of the research, the lines were planted according to the augmented block design, and morphological and technological measurements were made according to UPOV criteria. The data were evaluated in the JMP statistical program and the number of materials was reduced by half. Genetic differences of these lines were determined by DNA isolation, PCR and capillary electrophoresis in the winter period. The data of SSR loci obtained in capillary electrophoresis were evaluated in the GenAlex program and statistically and phylogenetic tree was used the DarWin program. According to this tree Agilent ProSize 5 CMS lines and 6 restorer lines with genetically different distances were selected. In the second year of the study, hybrids were produced in the greenhouse with the selected parent lines according to the line x-tester method. For the yield trial established in the last year of the research, 4 CMS lines and 4 restorer lines were determined, considering the number of lines, seed amount, and pedigrees. Heterosis, heterobeltiosis, GCA, SCA values were determined in 16 lines obtained by crossing them. Yield trials were conducted with 16 hybrids and 4 check varieties in two locations, using a split-plot trial design in randomized blocks, with 4 replications. As a result, line number 7 in Edirne location and line number 3 in Kırklareli location stood out in terms of grain yield and oil yield per decare. In Edirne and Kırklareli locations, heterosis rates at 50% flowering days are negatively 3.91-11.94% and 0.76-7.39% respectively, heterobeltiosis (-6.67%)-(3.33%) and (-6.25%)-(2.46%), heterosis in grain yield positively 8.97-83.05% and 32.48-124.21%, heterobeltiosis (-22.39%)-(29.28%) and (-18.24%)-(36.20%).trinfo:eu-repo/semantics/openAccessZiraatAgricultureDoctoral Thesis1150887214