Trakya Bölgesinde faaliyet gösteren tarım işletmelerinin karşılaştırmalı ekonomik analizi

Abstract

Bu araştırma, Trakya Bölgesinde faaliyet gösteren tarım işletmelerinin etkinliklerinin belirlenmesi amacıyla, Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerine bağlı iki aşamalı tabakalı tesadüfîörnekleme yöntemiyle belirlenen tarım işletmeleriyle anket yolu ile yürütülmüştür. İşletmeler arazi büyüklüklerine göre sıralanmış ve 1-50, 51-200, 201 dekar ve üzeri olmak üzere üç tabakaya ayrılmıştır. Tabakalı tesadüfî örnekleme yöntemine göre yapılan örneklemede anket yapılan işletme sayısı 169 olarak belirlenmiştir. Çalışmada işletmelerin yapısal özellikleri belirlenmiş ve ekonomik analizi ayrıntılı olarak yapılmıştır. İncelenen işletmelerde ortalama işletme arazisi büyüklüğü 117.49 dekar bulunmuştur.İşletmeler ortalamasına göre aktif sermaye değeri dekara 621 052 TL bulunmuştur. Gayrisafi Üretim Değeri 56 825TL, Gayrisaf Hasıla 66 571 TL, Saf Hasıla 15 951 TL ve Tarımsal Gelir 22 977 TL bulunmuştur. Yapılan ekonomik analiz sonucunda, 1-50 dekar ve 51-200 dekar arazi büyüklüğüne sahip işletmeler grubunun ekonomik anlamda karlı sayılmadığı, 200 dekar ve üzeri arazi büyüklüğüne sahip işletmelerin ekonomik anlamda karlı sayıldığı belirlenmiştir. İşletmeler ortalamasına göre ekonomik rantabilite oranı 2.57, mali rantabilite oranı 2.58 ve rantabilite faktörü 23.96 olarak bulunmuştur. İnceleme alanında faaliyet gösteren büyük ölçekli işletmelerin, işletmelerine yatırmış oldukları toplam ve öz sermaye karşılığında yeterli düzeyde gelir elde ettiği, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yatırdıkları sermaye karşılığında tatminkârgelir elde edemedikleri saptanmıştır

This research was conducted via surveys applied to agricultural enterprises of Edirne, Kırklareli, Tekirdağprovinces, identified through two phased random sampling, in order to determine the efficiency of the agricultural enterprises of the Thrace Region. The enterprises were ranked with respect to their sizes and divided into three strata, including 1-50, 51-200, and 201decares and above. In accordance with this stratified random sampling approach, number of the surveyed enterprises was determined as 169. Primarily structural characteristics of the enterprises were determined and a detailed economical analysisof the enterprises was made. The average size of the surveyed enterprises was found to be 117.49 decares. The active capital based on the average of enterprises was determined as TRY 621 052 /decares. Gross Output value, Gross Product, Net Product and Agricultural Income were found, respectively, to be TRY 56 825 , TRY 66 571 , TRY 15 951 and TRY 22 977. As a result of the economical analysis, the enterprises with an area of 1-50 decares and51-200 decares were found economically unprofitable while enterprises with an area of200 decares and above were determined to be economically profitable. Based on the average of enterprises, economical profitability and return on equity rates were found, respectively, to be 2.57 and 2.58, while the profitability factor was found to be 23.96. It was determined that large scaled enterprises in the investigation area obtained adequately income in return for total and equity stock which they had invested to their enterprises and small and medium scaled enterprises could not obtain satisfactory income in return for capital which they had invested to their enterprises