Farklı olgunlaşma grubundaki hibrit ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerinin verim ve kaliteleri üzerine bitki sıklığının etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Trakya Bölgesinde yaygın olarak ekimi yapılan farklı olgunlaşma grubundaki üç hibrit ayçiçeği çeşidi üzerinde, iki farklı lokasyonda uygulanan beş farklı sıra üzeri ekim mesafesinin verim, bazı morfolojik ve fizyolojik karakterler ile yağ oranına etkileri araştırılmıştır. Denemeler 2010 yılında Tekirdağ ilinin Merkez ilçesinde yer alan Demirkaya ve Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi Ahmetbey köyündeki çiftçi arazilerinde kurulmuştur. Araştırmada DKF2525 (erkenci), Tunca (orta erkenci) ve P64M69 (geççi) çeşitleri materyal olarak kullanılmıştır. Ekimde sıra arası mesafe tüm uygulamalarda 70 cm olarak tutulmuştur. Uygulanan 5 farklı sıra üzeri mesafeleri ve dekardaki bitki sayıları ise 22 cm-6494 bitki/da, 26 cm-5495 bitki/ da, 30 cm-4762 bitki/ da, 34 cm-4202 bitki/ da ve 38 cm-3760 bitki/ da şeklindedir. Denemede bitki boyu, %50 çiçeklenme süresi, tabla çapı, sap çapı, tabla eğimi, fizyolojik olum süresi, merkezi doluluk, tek bitki verimi, dekara tane verimi, hasatta tanelerdeki nem içeriği, yağ oranı, bin tane ağırlığı ve hektolitre karakterleri değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ekimde uygulanan farklı sıra üzeri mesafelerin tabla çapı, sap çapı, merkezi doluluk, bitki verimi, dekara tane verimi ve hektolitre ağırlığına önemli etkileri olmuştur. Çeşitlerin dekara tane verimleri 225,80 kg/da ile 454,12 kg/da arasında değişmiştir. En yüksek verimlere 22 cm (6494 bitki/da) sıra üzeri mesafede ulaşılmıştır. Bu bitki sıklığını 26 cm’lik sıra üzeri (5495 bitki/da) uygulaması izlemiştir. Araştırmamızda bitki sıklığının etkisi belirlenirken çeşitler ile birlikte yetiştirildiği toprak ve iklim faktörlerinin de dikkate alınması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

The aim of this study is to determine the effects of five different seed rate of three hybrid sunflower cultivers grown at two locations in Trakya region, on some of morphological and physiological characters, yield and oil content. The experiments were conducted at farmer field in Ahmetbey, Lüleburgaz and Demirkaya, Tekirdağ. DKF2525, Tunca and P64M69 sunflower (Helianthus annuus L.) varieties was used in this research. Row spacing was 70 cm in all demostrations. Distances within rows and numbers of plant per hectare were 22 cm-64940 plant/ha, 26 cm-54950 plant/ha, 30 cm-47620 plant/ha, 34 cm-42020 plant/ha ve 38 cm-37600 plant/ha. Plant height (cm), days to of % 50 flowering, head diameter (cm), stem diameter (cm),head slope, physiologic maturation time (day), central occupancy, seed yield (per/plant), seed yield (kg/per hectare), seed moisture content in harvest (%), oil content (%), 1000 seed weight (g), and hectolitre weight (g) were investigate in this study. Head diameter (cm), stem diameter (cm), central occupany, seed yield (g/per plant) and seed yield (kg/da), hectolitre weight (g) were effected significantly by distances within rows. Seed yields were ranged between 225,80 kg and 454,12 kg. The highest yield was observed in 22 cm (6494 plant/da) and consequent plant population was 26 cm (5495 plant/da). It was observed that it’s also needed to evaluate soil and climatic factors with cultivars in determination of plant population for sunflower production.