Sabit Tahar Planı Ile Değişik Dokuma Örgüleri Türetme Yöntemi Geliştirme

Abstract

Dokuma işleminde kumaş örgüsünü oluşturmanın temel araçları, ağızlık açma mekanizması diye bilinen desenlendirme donanımının yeteneği (örneğin kamlı, armürlü) ve uygulanan tahar planıdır. Bunlardan birinde yapılan bir değişiklik kumaşın örgü yapısında da kendisini gösterecektir. Kullanılan dokuma makinası özelliklerine göre çerçeve hareketlerini değiştirmenin zorluk derecesi ve süresi de değişecektir. Diğer taraftan tahar planı değişikliği genel olarak benzer özellikler gösterir. Çerçeve hareketini değiştirmenin daha kolay olduğu tezgah tiplerinde, örneğin armürlü, desen değişimlerinde tahar planı değişikliği yerine çerçeve hareketlerinin yani bunu belirleyen armür raporunun değiştirilmesi tercih edilir. Bu projenin amacı da bu tür tezgahlarda farklı örgülerin dokunmasına olanak sağlayacak ortak tahar planları belirleyebilecek yöntemleri geliştirmek olacaktır. Böylece bu tür makinalarda, aynı tahar planı kullanarak farklı kumaş görünümleri ya da desenleri elde etmenin daha pratik ve sistematik bir yöntemi ortaya konulacaktır. Dokuma kumaşları desenlendirme sürecinde ortak tahar planları bazında, farklı örgüler geliştirme sistematiği ele alınacak ve buna yönelik modelleme çalışmaları yapılmıştır. Günümüzde genellikle sıra tahar yöntemi kullanarak basit değişiklikler ile farklılaşma yapılmaktadır. Rekabetin ve ürün çeşitliliğin arttığı bir dönemde, daha kısa bir hazırlık süresiyle dolayısıyla bir maliyet avantajıyla farklı kumaş ürünleri geliştirip dokuyabilmek büyük avantaj sağlayacaktır. Bu projede hedeflenen çıktılar hem akademik hem de endüstriyel nitelik taşımaktadır. Dokuma kumaş desenlendirmesinde örgü, tahar ve çerçeve hareket planları birbirleriyle bağlantılı sistemlerdir. Herhangi ikisinin belirlenmesinden sonra üçüncü plan da bunların birleşimi olarak kendiliğinden ortaya çıkar. Dolayısıyla bu ilişkiyi modellemek ve sabit tahar planı üzerinden farklı çerçeve hareket planı geliştirme yöntemleri uygulayarak, değişik örgü planları ortaya çıkarmanın sistematiğini araştırmak özgün bir akademik çalışma olmuştur. Bu alanda yapılmış çalışma ve araştırma sayısı da, eski dönemlerde yapılmış çok az sayıda çalışmalarla sınırlıdır. Proje çalışması endüstriyel açıdan da önemli bir çıktı sağlama potansiyeli vardır. Armürlü dokuma makinalarında, daha sistematik ve ekonomik bir örgü geliştirme yöntemine yönelik ip uçları içermektedir. 12, 18 ve 20 çerçeve üzerinden yapılan sıra taharlar en üretken çözüm seçeneği olarak öne çıkmaktadır.

Basic means of patterning in weaving are the capability and setting of shedding mechanism (eg. tappet, cam , dobby) and warp draft plan. Any change in one of them will result in variation of the woven fabric. Depending on the type of the weaving machine, the difficulty and set-up period of heald frames lifting plan would vary. On the other hand change of draft plan in any looms would be approximately similar. In the case of looms where changing the dobby plan (based on heald frames lifting plan) is much easier than changing the draft plan such as dobby looms, shifting of the dobby plan is preferred. The purpose of this project is to examine the potential of common draft plans which would enable to weave a variety of different weaves. By developing common draft plans for such looms, an easy and systematic method of woven fabric patterning would be possible. A systematic approach based on a common and fixed draft plan for developing different patterns in woven fabrics is analysed and new models are introduced. Currently, straight draft technique is widely used in order to apply variation in patterning. As the competition and product diversification are fiercely increasing, varied product development with a shorter preparation period and cost gain would be very advantageous. The outcomes of this project have both academic and industrial importance. In design of woven fabrics, weave report, draft plan and frame lifting plan are dependent on each other. Having defined any two, the third one is generated as the resultant of the two plans. Modelling of this relationship and applying different warp lifting plans on the base of constant draft plan so as to develop varied weaves appears to be an original academic research. The research work carried out on this topic is very few and limited with very earlier works. The outputs of this project may have an impact on industrial practices. The principles and important clues towards systematic and more economical weave developments in dobby weaving are introduced. It appears that straight draft with 12, 18 and 20 frames are the most productive settings.