Farklı Orijinli Lüks Liflerin Keçeleşme Eğilimleri Ve Lif özellikleri Arasındaki ılişkilerin Belirlenmesi

Abstract

Çalışmanın amacı, kıl kökenli lüks liflerin keçeleşme özelliklerini analiz etmek ve lif inceliği, pul sayısı ve pul yüksekliği gibi lif özelliklerini keçeleşme eğilimi ile ilişkilendirmektir. Bunun yanı sıra, keçeleşme eğiliminin ölçümüne yeni bir yaklaşım geliştirmek hedeflenmektedir. Bu amaçla, dünyada tüketimi ve kullanımı en yaygın olan beş farklı kıl kökenli lif grubu ile çalışılmıştır. Bu lifler; kaşmir, tiftik, angora, alpaka (Huakaya ve Suri) ve yün şeklinde sıralanabilir. Proje kapsamında yıkanmış beyaz renkli lifler kullanılmıştır. Deneylerde kullanılan Huakaya ve Suri türlerine ait alpaka lifleri İspanya/Alpacas de la Tierruca firmasından, kaşmir ve merinos yün lifleri Yünsa A.Ş. firmasından, tiftik lifleri İplikSan A.Ş. firmasından ve son olarak angora lifleri ise Uşak ili angora çiftliğinden temin edilmiştir. Proje kapsamında öncelikli olarak bütün liflerin 100 ?m'deki pul sayılarının ve yüksekliklerinin belirlenmesi amacıyla SEM analizleri gerçekleştirilmiştir. Bu analizler için Namık Kemal Üniversitesi NABİLTEM'de bulunan Quanta FEG 250 tarayıcı elektron mikroskobu kullanılmıştır. Liflerin keçeleşme eğiliminin belirlenmesi amacıyla Aachen Keçeleşme Test Yöntemi kullanılmıştır. Bu test yönteminde yıkanmış olan lifler laboratuvar koşulları altında 48 saat kondisyonlanır. Ardından her lif tipinden 1 gr'lık numune 50 ml'lik saf suda termal HT boyama cihazında 60 dakika süre ile işleme tabii tutulur. İşlem sonucunda oluşan keçe toplarının 3 farklı yönde toplamda 9 adet olacak şekilde çaplarının ölçümleri gerçekleştirilir. Bu değerler üzerinden keçe toplarının küre olduğu varsayımıyla hacimleri, ardından yoğunlukları hesaplanır. Keçeleştirme işlemine tabi tutulan liflerden elde edilen keçe yüzeylerin hava geçirgenlikleri ölçülerek, söz konusu keçeleşme eğiliminin belirlenmesine alternatif bir yöntem geliştirmek amaçlanmaktadır. Elde edilen değerlerin Aachen Keçeleşme Test Yöntemi ile elde edilen değerler arasındaki korelasyonuna ve tutarlılığına bakılmıştır. Sonuçların elde edilmesinin ardından söz konusu lif özellikleri ve keçeleşme eğilimi arasındaki ilişkileri tanımlamak amacıyla korelasyon analizleri gerçekleştirilerek çalışma tamamlanmıştır.

The aim of the study is to analyze the felting properties of the hair based luxury fibers and to relate fiber properties such as fiber fineness, number of cuticular scales and height of cuticular scales. Besides, it is aimed to develop a new approach to measure the tendency of felting. For this purpose, a group of five different hair based fibers, which has a wide consumption, and use in the world is selected. These fibers are; cashmere, mohair, angora, alpaca (Huacaya and Suri) and wool. Within the scope of the project, scoured white fibers were used. The Alpaca fibers belonging to the Huacaya and Suri species used in the experiments were from Spain/Alpacas de la Tierruca, the cashmere and merino wool fibers were from YÜNSA A.Ş. company, mohair yarns were from İplikSan A.Ş. and finally angora fibers were obtained from Usak Province Angora farm. In the scope of the project, SEM analyzes were carried out primarily to determine the heights and number of scales at 100 ?m for all fiber types. For these analyzes Quanta FEG 250 scanner electron microscope in Namik Kemal University NABILTEM was used. The Aachen Felting Test Method was used to determine the felting tendency of the fibers. In this test method, the scoured fibers are conditioned under laboratory conditions for 48 hours. 1 g sample of each fiber type is then treated in 50 ml of purified water for 60 minutes in a thermal HT dyeing apparatus. Measurements of the diameter of the felt balls formed as a result of the process are made in 3 different ways. Based on these values, the volumes are calculated on the assumption that the felt balls are spheres, then their densities are calculated. It is aimed to develop an alternative method of determining the felting tendency by measuring the air permeability of the felting surfaces obtained from the fibers subjected to the felting treatment. Correlation and consistency between the obtained values and the values obtained with Aachen Felting Test Method were examined. After the results were obtained, the study was completed by performing correlation and regression analyzes to identify the relationship between the fiber properties and the tendency to felting.