| dc.description.abstract | Bu çalışma; kültür ayçiçeği için gen kaynakları olan tek yıllık yabani ayçiçeği türlerinin bitkisel özelliklerini, verim ve kalite unsurlarını belirlemek amacıyla 2012 ve 2013 yıllarında Tekirdağ ilinde Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma ve Deneme arazisinde 2 yetiştirme yılı süresince yürütülmüştür. Denemeler faktöriyel desenlere göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Denemede 27 tek yıllık yabani ayçiçeği tür ve alt türü kullanılmıştır. Çimlendikten sonra arazide yaşamına devam edebilen tür ve alt türlerle denemeye devam edilmiştir. En yüksek bin dane ağırlığı hem 2012 (101,20 g) hem de 2013 yıllarında (69,20 g) H. annuus Ames 4114 genotipinde ölçülmüştür. Dekara tane verimi 2012’de en çok H. annuus Ames 4114 (32,00 kg), 2013’te ise H. annuus Ames 29348 yabani ayçiçeği genotipinden (249,75 kg) alınmıştır. Bitki tabla sayısı 2013’te en fazla H. debilis ssp. cucumerifolius’ta (800,70 adet) oluşmuştur. Tek tabladaki en fazla tane 2013’te H. annuus Ames 29348’de (401,00 adet) sayılmıştır. En geç çiçeklenen tür 2012’de (202,00 gün) ve 2013’te (202,33 gün) H. argophyllus olmuştur. İlk yıl en erken çiçeklenme H. debilis ssp. cucumerifolius (91,00 gün), H. praecox (91,00 gün) ve H. praecox ssp. hirtus (91,67 gün) genotiplerinde belirlenmiştir. İkinci yılda en erken çiçeklenme H. annuus Ames 4114 (105,33 gün) yabani ayçiçeği genotipinde olmuştur. Çiçeklenme periyodu en uzun olan yabani ayçiçeği genotipleri olarak 2012’de H. debilis ssp. vestitus (162,67 gün) ve 2013’te H. praecox ssp. praecox (171,00 gün) belirlenmiştir. Çiçeklenmesini en kısa sürede tamamlayan genotipler ise 2012 yılında H. argophyllus (50,00 gün), 2013 yılında H. annuus Ames 4114 (40,67 gün) ve H. argophyllus (51,67 gün) olmuştur. Yabani ayçiçeği genotiplerinin tanelerindeki yağ oranı 2012 yılında %16,74-27,45 arasında, 2013 yılında ise % 8,02-31,16 arasında değişmiştir. Yağ oranı 2012 yılında en fazla H. argophyllus (%27,45), 2013 yılında ise en fazla H. annuus Ames 4114 (%31,16) yabani ayçiçeği genotiplerinden elde edilmiştir. Yağında palmitik asit içeriği en yüksek genotip olarak ilk yıl H. debilis ssp. debilis (%9,88), ikinci yıl H. debilis ssp. vestitus (%8,63) belirlenmiştir. Stearik asit 2012’de en fazla H. debilis ssp. debilis’te (%5,90), 2013’te en fazla H. praecox’ta (%5,22) bulunmuştur. Oleik asit içeriği en fazla olan yabani genotipler 2012 yılında H. annuus Ames 7111 (%48,69), 2013 yılında ise H. annuus Ames 4114 (%37,02), H. annuus Ames 7111 (%37,00) ve H. annuus Ames 29348 (%36,92) olmuştur. Linoleik asit 2012’de en fazla H. debilis ssp. tardiflorus’ta (%66,77), 2013’te en fazla H. praecox ssp. praecox’ta (%69,13) belirlenmiştir. Yabani ayçiçeği türlerininin kabuklu tanelerindeki protein oranları 2012 yılında %6,41-22,09 arasında, 2013 yılında ise %14,01-26,84 arasında değişmiştir. İlk yıl en fazla oranda protein H. praecox ssp. hirtus (%22,09) yabani ayçiçeği türünün tohumlarında ölçülmüştür. İkinci yıl analiz edilen genotipler arasında en fazla protein oranı H. neglectus (%26,84), H. debilis ssp. debilis (%26,13) ve H. argophyllus (%24,70) türlerinde belirlenmiştir. | en_US |
| dc.description.abstract | This research was conducted to determine plant characters, yield and quality components of annual wild sunflower species and subspecies as a source of gene for cultural sunflower on field conditions at Namik Kemal University, Agricultural Faculty, Field Crops Research and Trial Area in Tekirdağ (Turkey) during 2012 and 2013 growth seasons. Trials were conducted in Factorial Design with three replications. Twenty seven annual wild sunflower species and subspecies were used in this research. The observations were taken from germinated and survived genotypes. The highest thousand seed weigh were determinated on H. annuus Ames 4114 in 2012 (101.20 g) and 2013 (69.20 g). H. annuus Ames 4114 gave the highest seed yield (32.00 kg/da) in 2012 while H. annuus Ames 29348 had the highest seed yield in 2013 (249.75 kg/da). The highest number of head per plant was determinated on H. debilis ssp. cucumerifolius (800.70 number) in 2013. The highest number of seed per head was taken from H. annuus Ames 29348 (401.00 number). H. argophyllus showed the latest flowering in 2012 (202.00 days) and 2013 (202.33 days). The earliest flowering was observed on H. debilis ssp. cucumerifolius (91.00 days,) H. praecox (91.00 days) and H. praecox ssp. hirtus (91.67 days) in 2012. The second year, H. annuus Ames 4114 had the earliest flowering with105.33 days. The longest flowering periods were observed (162.67 days) in H. debilis ssp. vestitus for 2012, and in H. praecox ssp. praecox (171.00 days) for 2013. H. argophyllus showed the shortest flowering period with 50.00 days in 2012 while H. annuus Ames 4114 and H. argophyllus had the shortest flowering period in 2013 with 40.67 days and 51.67 days, respectively. Oil content of annual wild genotypes changed between 16.74 and 27.45 % in 2012, 8.02 and 31.16% in 2013. H. argophyllus gave the highest seed oil content with 27.45% in 2012. The second year the highest oil content was observed in H. annuus Ames 4114’te (31.16%). H. debilis ssp. debilis had the highest palmitic acid of seed oil with 9.88% while it was observed in H. debilis ssp. vestitus (8.63%) for 2013. The highest stearic acids for 2012 and 2013 were determinated in H. debilis ssp. debilis (5.90%) and H. praecox (5.22%), respectively. H. annuus Ames 7111 had the highest oleic acid content with 48.69% in 2012. The highest oleic acid contents in 2013 were determinated in H. annuusAmes 4114 (37.02%), H. annuus Ames 7111 (37.00%) and H. annuus Ames 29348 (36.92%). The highest linoleic acid in 2012 was observed in H. debilis ssp. tardiflorus (66.77%) while H. praecox ssp. praecox had the highest linoleic acid content of seed oil with 69.13% in 2013. Seed protein contents of annual wild sunflower species and subspecies changed from 6.41 to 22.09% in 2012, and from 14.01 to26.84% in 2013. The first year, the highest seed protein content was observed in H. praecox ssp. hirtus (22.09%) while H. neglectus wtih 26.84%, H. debilis ssp. debilis with 26.13% and H. argophyllus with 24.70% had the highest protein contents in 2013. | en_US |
