Farklı azot dozu uygulamalarının sorgum x sudanotu (sorghum bicolar (l.) moench x sorghum sudanense (piper) staf) melez çeşitlerinin verim ve bazı kalite özelliklerine etkisi

Abstract

Araştırma, Trakya yöresinde ekilen sorgum x sudanotu melez çeşitlerine uygulanan farklı azot dozlarının erken dönemde yapılan biçimden elde edilen verim ve bazı kalite özelliklerine etkisinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Edirne ili Havsa ilçesi Musulca Köyü’nün sulanabilen çiftçi arazisinde 2014 yılında yapılan çalışma Tesadüf Bloklarında Faktöriyel Deneme Desenine göre 4 tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Azotlu gübrelemenin sorgum x sudanotu melezi çeşitlerinin yaprak sayısı, yaprak/sap oranı, sap çapı, toplam yeşil ve kuru ot verimi, ham protein oranı, toplam protein verimi, ham selüloz, ADF ve NDF oranlarını önemli ölçüde etkilediği saptanmıştır. Uygulanan azot miktarının artışı ile bitkide yaprak sayısı, sap çapı, toplam yeşil ve kuru ot verimi, ham protein oranı ve toplam protein verimi artarken; ham selüloz, asit deterjanda çözünmeyen lif ve nötr deterjanda çözünmeyen lif oranları ise düşmüştür. Azotlu gübreleme yapılmadığında, Greengo çeşidinin toplam yeşil (1585,60 kg/da) ve kuru ot (528,700 kg/da) verimleri ile toplam ham protein verimi (58,157 kg/da) en düşük saptanmıştır. Ham selüloz, asit deterjanda çözünmeyen lif ve nötr deterjanda çözünmeyen lif oranları ise dekara uygulanan saf azot miktarının artmasıyla düşmüştür. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; Trakya yöresinde yüksek verim ve kalite özellikleri bakımından Sugar Graze II çeşidinin dekara 16 kg saf azot uygulaması yapılarak ana ürün şeklinde yetiştirilebileceği ve tercih edilebileceği kanaatine varılmıştır.

The aim of this investigation was to determine the effect of different nitrogen doses on yield and some quality properties of sorghum x sudangrass hybrids (Sorghum bicolor (L.) Moench x Sorgum sudanense (Piper) Stapf) cultivars (Greengo and Sugar Graze II) in Musulca village-Edirne ecological conditions in 2014. The experiment was laid out in a two-factor factorial in randomized complete block design with four replicates. The different nitrogen doses (0, 40, 80, 120, 160 kg ha-1) and cultivars (Greengo and Sugar Graze II) affected the leaves/plant, leaf/stem ratio, total green fodder yield, total hay yield and neutral detergent fiber ratio. Contrary to crude fiber ratio, acid detergent fiber and neutral detergent fiber; the stem diameter, the leaves/plant, leaf/stem ratio, total green fodder yield, total hay yield, crude protein ratio and total protein yield increased depending on the nitrogen doses. In Greengo sorghum x sudan grass hybrid, total green fodder, hay and proten yields were 15.85 t ha-1, 5.28 t ha-1 and 0.58 t ha-1, respectively, by not applying nitrogen. The nitrogen application at the rate of 160 kg ha-1 significantly decreased crude fiber (28.033-29.200 %) and neutral detergent fiber (57.267 %) over control. According to results, cultivation of the Sugar Graze II sorghum x sudangrass hybrid for higher forage yield and quality at the 160 kg ha-1 application is recommended in Thrace region.