Lisanslı depoculuğun Türkiye tarım ürünleri piyasalarına olası etkileri: Trakya bölgesi örneği

Abstract

Bu çalışmada, Trakya Bölgesinde faaliyet gösteren Ticaret Borsalarının çalışmaları incelenmiştir. Borsaların, Lisanslı Depoculuk sistemine ve bunlara ait Makbuz Senetleri Sistemine fiziki altyapı oluşturmasının önemine değinilmiştir. Bununla beraber Trakya Bölgesi'nde işlem gören önemli üç tarım ürününe (ayçiçeği, buğday, çeltik) ait işlem hacimleri ve bu işlem hacimlerinin borsalardan geçen kısmı ve 'Hazır Müstahsil Satışları'nın oranı incelenmiştir. Tarım ürünlerinin arzı bir önceki yıl oluşan fiyatların fonksiyonudur. Bu nedenle tarım ürünleri piyasasında fiyatlar arza bağlı olarak zaman içerisinde sürekli bir dalgalanmaya sahiptir. Bu da üreticiler için önemli bir fiyat riski yaratır. Bu fiyat riskini azaltmak, Lisanslı Depoculuk sisteminden ve Makbuz senetlerinden (forward) yararlanılabilirliği de ortaya koyabilmek amacıyla bölgede ticareti yoğun olarak yapılan ürünlerin fiyat gelişimleri ve dalgalanma analizi de incelenmiştir. Arzın yıl boyu devamlığının sağlanabilmesi ve üreticilerin ürünlerini en azından belli bir fiyat seviyesine kadar bekletebilmeleri için depolayabilmelerine ihtiyaçları vardır. Bununla beraber henüz satmamış olduğu, ancak emanete verdiği ürün varlığı üzerinden de kredi kullanıp en azından belli bir süre nakit ihtiyacını karşılayabilmelidir. Lisanslı depolara teslim edilen ürünlerine ait belgeyi, karşılık göstererek çiftçiler kredi kullanabilecektir. Toplam kalite yönetimi ve kalite güvence sistemlerinin önem kazandığı günümüz şartlarında, tarıma dayalı sanayinin en önemli sorunlarından biri de tarım ürünlerindeki standart eksikliğidir. Bu nedenle çoğu sanayici bu sisteme ayak uydurabilmek için belli standartları sağlayan ve devamlılığı olan ürünleri ne yazık ki ithal etmek zorunda kalmaktadır. Belirlenen buna benzer sorunların çözümü ve piyasalara derinlik kazandırabilmesi için ticaret borsalarına gereken önemin verilmesi gerekmektedir. Ancak bunun için, çiftçilerin borsalar konusundaki ilgisi ve bilgileri artırılmalıdır. Lisanslı depoculuk sistemi, tarım ürünleri ticaretinde piyasalardaki önemli bir boşluğu dolduracaktır.

referred in the view of based on a Warehouse system and its forward contracts. In addition, three important agricultural products’ (sunflower, wheat, paddy rice) trade volume and their rate of trade board volume (ready producer sales) is examined. Agricultural products supply is the function of their previous year prices. In this reason, the prices in agricultural markets have a continuous volatility depend on their supply. This situation is caused important risk for the farmers. To put forward utilize warehouses system and its forward contracts in order to minimize the price risks and volatility, these three products’ prices and its volatility is examined too. Farmers need to storage opportunities in order to store their products and wait a while for the prices increase at least near their expectations and the other hand supply can be distributed whole months of per year. In addition, farmers can use credit based on their storage products. Farmers can be securitized their contracts which lied on their non-selling products at the warehouses, therefore their cash needs can be solved until they sell products. Lack of standardization is the big problem for the agricultural industries in these days. For this reason, industrialists usually have to import agricultural products unfortunately in order to obtain their standards in the company. Trade boards is given to necessary important in order to provide market density and solve the market problem as the talked up. But, farmers’ knowledge and relation with the trade boards must be increased. Warehouses system is the important instrument in the agricultural markets.