Tekstilde temiz üretim çerçevesinde pamuklu örme kumaşların enzimatik renklendirilmesi

Abstract

Konvansiyonel tekstil yaş işlemlerinde, ekru kumaş bitmiş ürüne dönüşene kadar birçok kimyasal prosese tabi tutulmaktadır. Bu proseslerde kullanılan kimyasallar oldukça toksiktir. Kirliliğin oluşması boyama hazırlık ve boyama işlemlerinde, boyama sonrası işlemlere kıyasla önemli ölçüde daha yüksektir. Bu noktada enzimatik işlemler tekstil terbiyesinde çevre dostu üretim yapılması hususunda önemli bir alternatif oluşturmaktadır. Son yıllarda literatürde lakkaz enzimlerinin tekstil boyamacılığında kullanımı üzerine ilginç ve gelecek için ümit verici çalışmaların yayınlandığı dikkati çekmektedir. Henüz enzimatik renklendirme konusundaki çalışmalar oldukça sınırlıdır ve özellikle pamuk üzerinde yeterli başarı sağlanamamıştır. Bu tezin amacı pamuklu örme kumaşların çektirme yöntemine göre boyarmadde kullanılmadan, uygun başlangıç maddelerinden yola çıkarak lakkaz enzimi ile oksidasyon yoluyla renklendirilmesidir. Yani tek adımda flotte içerisinde boyanın oluşturulması ve aynı anda boyamanın gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Yapılan denemeler sonucunda pamuklu örme kumaşlar üzerinde kabul edilebilir haslık değerlerine sahip olacak şekilde çeşitli sarı ve kırmızı renklerin enzimatik olarak elde edilebileceği saptanmıştır.

In conventional textile wet processes, ecru fabric is subjected to many chemical processes until it turns into finished product. The chemicals used in these processes are highly toxic. The formation of pollution is significantly higher in dyeing preparation and dyeing processes than in post-dyeing processes. At this point, enzymatic processes constitute an important alternative for environmentally friendly production in textile finishing. In recent years, it is noteworthy that the literatures on the use of laccase enzymes in textile dyeing and promising studies for the future have been published. A study on enzymatic coloring is very limited and there is still not enough success on cotton. The aim of this thesis is to color cotton knitted fabrics by oxidation with laccase enzyme based on appropriate starting materials without using dyestuff according to the exhaust dyeing. In other words, it is aimed to create dye in the liquor and to perform dyeing at the same time. As a result of the experiments, it was determined that various yellow and red colors having acceptable fastness values could be obtained enzymatically on cotton knitted fabrics.