Farklı Bitki Gelişme Dönemlerindeki Kuraklık Uygulamasının Ekmeklik Buğday (Triticum Aestivum L.)’da Kök Ağırlığına Etkisi Ve Bazı Agronomik Karakterlerle İlişkisi

Abstract

Bilindiği üzere kuraklık olgusu ekmeklik buğdayda üretimi sınırlayan en önemli abiyotik stres faktörlerüdür. Kök yapısı genotiplerin kurağa tepkisini belirleyen en önemli unsurdur. Bu araştırmada bazı ekmeklik buğday genotiplerinin farklı kuraklık düzeyinde kök ağırlıkları ile verim unsurları ve 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, gluten ve gluten indeksi, sertlik ve sedimantasyon miktarı gibi kalite karakterleri ile ilişkileri incelenmiştir. Çalışma, 2008-2009 ve 2009-2010 yıllarında Trakya TAE deneme tarlasında, 2 yıl süre ile yürütülmüş ve 15 genotip bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak ekilmiştir. Denemede 5 ana parselde farklı kuraklık uygulamaları, alt parsellerde ise genotipler yer almıştır. Araştırmada, sapa kalkma döneminden fizyolojik olum dönemine kadar farklı kuraklık uygulaması yapılmıştır. Kuraklık uygulamaları, ölçülen özellikleri önemli oranda etkilemiş; kuraklık stresi uygulanması kök ağırlığını farklı oranlarda azaltmıştır. Buna göre, genotiplerde 3.618 g ile en çok kök ağırlığı Bereket çeşidinde, en az 2.740 g ile Tekirdağ çeşidinde tespit edilmiştir. Kuraklık uygulamalarına göre en az kök ağırlığı 2.815 g ile tam kuraklık uygulanan parselde ve Flamura-85 ile Tekirdağ çeşitlerinde ölçülürken; en fazla kök ağırlığı 3.496 g ile kuraklık stresi uygulanmayan KS3 parselinde ve Bereket çeşidinde belirlenmiştir. Araştırmada kuraklığın uygulandığı KS1, KS2 ve KS5’teki kök ağırlığı artışı tane verimini, biyolojik verimi ve bazı verim unsurlarını artırmıştır. Kök ağırlığındaki artış hektolitre ağırlığı, sedimantasyon miktarı ve gluten indeksi ile negatif ilişkili olduğu saptanmıştır.

Drought is the most important abiotic stress factor limiting production in bread wheat and in arid conditions root development determines the response of the genotypes. In this research, it was investigated that root weight of some bread wheat genotypes under different drought stress condition and the relation between root weight and yield, yield components, and quality characters such as 1000-kernel weight, test weight, protein ratio, gluten and gluten index, hardness and sedimentation. value. This study was carried out in Trakya Agricultural Research Institute during 2 growing seasons with totally 15 bread wheat genotypes in a split block design with 3 replicated. Drought applications and genotypes were main plot and sub-plot, respectively. Drought applications were performed from stem elongation stage to physiological maturating stage. Drought stress treatments have significantly affected the measured traits. Based on the treatment the highest root weight with 3.618 g was weighed in Bereket cultivar, lowest weight with 2.815 g was obtained from Tekirdağ cultivar. While lowest root weight a value of 2.815 g was scaled at fully drought condition, highest root weight with 3.496 g was determined from non-stress treatment (KS3). Increasing in root weight was decreased some quality traits such as test weight, sedimentation, and gluten index. Key Words: Bread wheat (Triticum aestivum L.), genotypes, drought, root weight, agronomic characters