Trakya Bölgesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri (Cbs) Yardimiyla Bazi Havza Alanlarindaki Taşkin Hidrograflarinin Belirlenmesine İlişkin Pilot Uygulamalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı Trakya Bölgesinde pilot olarak belirlenen Kumdere ve Vize havzalarında oluşabilecek farklı tekerrür sürelerine sahip taşkın hidrograflarının saptamak ve sonuçların Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) teknikleri ile görsel hale getirilerek bu tür çalışmalarda CBS?nin kullanım etkinliğini ortaya koymaktır. CBS ortamında 1/25.000 ölçekli sayısal topografik haritalar kullanılarak yapılan analizler sonucunda araştırma pilot havzaları olan Edirne Kumdere havzasının alanı 4.45 km2, çevre uzunluğunun 9.53 km ve havza uzunluğunun ise 3.46 km olduğu belirlenmiştir. Ortalama havza eğiminin %4.2, havza genişliğinin ise 1.24 km olduğu saptanmıştır. Havza ortalama yükseltisinin 139.6 m ve havza yöneyinin ise kuzey-güney doğrultuda olduğu belirlenmiştir. Havzanın uzun yıllar bazındaki toplam yağışı 578.9 mm olarak hesaplanmışken yapılan plüvyograf analizlerinde yağış şiddetinin ortalama olarak 2.9 mm/h civarında olduğu belirlenmiştir. Zaman bağlı debi değişimlerine bakıldığında 1.5 saatlik sürede maksimum pik debiye ulaştığı ve bu değerin ise 1.82 m3/s mm olduğu tespit edilmiştir. Havzada meydana gelebilecek su verimlerine bakıldığında %90 ihtimalle yıllık toplam debi miktarının 636 090 m3/yıl olduğu 5 yıllık tekerrür aralığında 25.6 m3/s ve 100 yıllık tekerrür aralığında ise 45.3 m3/s taşkın debisi getireceği öngörülmüştür. Araştırmaya konu olan diğer bir pilot havza olan Vize Deresi havzasının alanı 4.66 km2, çevre uzunluğu 10.58 km ve Havza uzunluğunun 4.47 km ve havza genişliğinin ise 1.05 km olduğu yapılan CBS analizleri ile ortaya konulmuştur. Havza maksimum yükseltisinin 244 m ve minimum yükseltisinin ise 185 m olduğu hesaplanmıştır. Havza pik debisinin 1986 yılında ortalama 219 L/s olduğu bu değerin 1990 yılında ise pike erişme süresinin 1 saat olduğu ve bu durumda debi değerinin ise 423 L/s „ye kadar ulaştığı belirlenmiştir. Zaman bağlı olarak debi değişimi maksimum olarak 2.5 saatte 1.1 m3 /s mm debiye ulaştığı hesaplanmıştır. Vize Deresi Havzasının zamana bağlı ortalama debi değişimi 3. saatte 1.75 m3 / s mm pik debiye ulaştığı görülmüştür. Yapılan bu çalışma ile pilot havzalarda taşkın hidrografların CBS teknikleri yardımıyla daha etkin olarak belirlenebileceği ve havza karakteristik özelliklerine ilişkin tanımlamaların ise daha hassas olarak yapılabileceği ortaya konulmuştur. Bu ve buna benzer çalışmalara yol gösterici nitelikte olacak olan bu araştırma ilgili kurumlara yol gösterici nitelikte olarak kaçınılmaz olacaktır.

The aim of this study is to determine the flood hydrographs with different recurrence times in the Kumdere and Vize basins where the pilot is determined in the Trakya Region and to show the effectiveness of the GIS in such studies which are visualized with Geographic Information Systems (GIS) techniques. The Edirne Kumdere basin area is 4.45 km2, the perimeter length is 9.53 km and the basin length is 3.46 km. The mean basin slope was 4.2% and the basin width was 1.24 km. The basin is 139.4 m and when I look at the sound it is determined that it is in the north-south direction. The total precipitation was calculated as 578.9 mm for many years, whereas the pluvio analysis showed that the average rainfall intensity was around 2.9 mm / h. Based on the time dependent flow changes, it was determined that the maximum peak flow reached 1.5 hours and 1.82 m3 / s mm. It is predicted that the annual water flow rate of 636 090 m3/yıl m3 / year will be 25.6 m3 / s in the 5 year recurrence interval and 45.3 m3 / s in the 100 year recurrence interval when the water yields that might come to the basin are taken into consideration. The Vize Deresi basin area is 4.66 km2, the environmental length is 10.58 km and the basin length is 4.47 km and the basin width is 1.05 km. It is calculated that the maximum increase of the basin is 244 m and the minimum increase is 185 m. It was determined that the basin peak was reached at 219 L / h in 1986 and this flow rate reached to 423 L / s in 1 hour over 1990 years. Depending on the time, the flow rate change has been calculated to reach 11 m3 / s km2 cm at maximum in 2.5 hours. It is seen that the time of Vize Stream Basin reached 1.75 m3 / s mm peak at 3 o'clock. It has been found out that it is possible to determine by using GIS techniques that the identification can be made more precisely according to the characteristics of the watershed. It will be inevitable as a guideline to institutions concerned with this report which will serve as a guide to this and similar work.