Tekirdağ Bölgesindeki Büyükbaş Hayvancılık İşletmelerinde Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Mekansal Planlamanın Değerlendirmesi Ve Geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmada Tekirdağ bölgesinde büyükbaş hayvancılık işletmelerinin kurulmasına uygun alanların derecelendirilmesi ve mevcut işletmeleri ait Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ortamında veri tabanının oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında yer seçim süreci için; yerleşim yerlerine uzaklık, içme suyu rezervuarları havza koruma alanları, diğer su rezevuarlarına uzaklık, akarsulara uzaklık, sulama ve drenaj kanallarına uzaklık, mer’a alanlarına yakınlık, arazi kullanım kabiliyeti, hayvan içme suyu göletlerine yakınlık, sulama göletlerine yakınlık, eğim, bakı, nüfus potansiyeli, süt işleme potansiyeli, et işleme potansiyeli, ana yollara uzaklık ve mahalleler arası yollara yakınlıktan oluşmak üzere toplam 16 adet kriter belirlenmiştir. Ayrıca yasal mevzuatlara ve literatürel bilgilere göre değerlendirme dışı bırakılan ekstraksiyon alanları saptanmıştır. Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)’ nden yararlanılarak yer seçimi süreci gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın diğer kısmında ise; arazi çalışmaları gerçekleştirilerek Tekirdağ ilinde yer alan 90 adet işletmeye ilişkin veriler toplanmıştır. Bu işletmelere ilişkin Coğrafi Bilgi Sistemleri ortamında veri tabanı oluşturulmuştur. Çalışma sonucunda elde edilen veri tabanında sorgulama örnekleri gerçekleştirilmiştir. Uygun alanların derecelendirilmesinde beş adet sınıf (en uygun, uygun, biraz uygun, uygun değil ve ekstrasiyon sınıfları) oluşturulmuştur En uygun sınıfı çalışma alanının %2,44’ ünü, uygun sınıfı %32,27’ sini, biraz uygun sınıfı %16,06’ sını, uygun değil sınıfı %1,09’ unu ve ekstraksiyon sınıfı %48,14’ ünü kapsamaktadır. Çalışmada ele alınan işletmelerin yer seçimi açısından uygunluk sınıfına göre dağılımı irdelendiğinde, %18,90’ ı uygun sınıfında, %11,10’ u biraz uygun, %1,10 ’u uygun değil ve %68,90’ ı ekstraksiyon sınıfında olduğu görülmektedir Ayrıca yapısal anlamda işletmelerin durumu incelediğinde planlamada birçok hatanın yapıldığı tespit edilmiştir. İşletmelerin sadece %31,1’ inin projeli olarak planlanması bu durumun oluşmasında önemli bir etkendir. Sonuç olarak; hayvancılık işletmelerinin mevcut durumunun takibinin geliştirilmesi ve ileride kurulacak işletmeler için mekansal anlamda planlamaların oluşturulması önerilmektedir.

In this research, it was aimed to determine suitable areas for cattle farms in Tekirdag region and to establish a database in the Geographical Information Systems (GIS) environment of the existing farms. Within the scope of the study; distance to settlements, distance to settlements, drinking water reservoirs basin protection areas, distance to other water reservoirs, distance to rivers, distance to irrigation and drainage channels, proximity to pasture lands, land use ability, proximity to animal drinking water ponds, proximity to irrigation ponds, slope, population potential, milk processing potential, meat processing potential, distances to main roads and proximity to secondary roads were selected as criteria for site selection process. Analytical Hierarchy Process (AHP) and Geographic Information Systems (GIS) were used to site selection. In the other part of the study; land studies were carried out and data were collected for 90 farms in Tekirdag province. A database was created in the Geographic Information Systems environment for these farms. As a result of the study, the querying samples were obtained in he database. Five classes (most suitable, suitable, moderately suitable, unsuitable and extraction classes) were created in suitability analysis. The most suitable, suitable, moderately suitable, unsuitable and extraction areas covered 2,44%, 32,27%, 16,06%, 1,08% and 48,14% of research area respectively. When considering the distribution of the farms in terms of suitability classes, it was determined that 18,90% were in the suitable class, 11,10% were in the moderately class, 1,10% were in the unsuitable class and 68,90% were in the extraction class. In addition, it has been determined that many mistakes were made in the structural planning process. Only, 31,1% of investigated farms were built as projected, it was thought that this situation arised many mistakes with regard to planning process. As a result; it was suggested that following existing situation of animal farms using geographic based data management and making spatial plans for new farms.