“Demokratik Platonculuk”: John Stuart Mill’in Siyasi Düşüncesinde Çoğul Oy

Abstract

Mill, tüm bireylerin kamu faaliyetlerine doğrudan katılımının mümkün olmaması nedeniyle ideal hükümet sisteminin temsili demokrasi olduğunu ileri sürmektedir. Alexis de Tocqueville’deki“çoğunluğun tiranlığı” düşüncesinden etkilenen Mill eğitimli ve nitelikli olan insanlara daha fazla oy hakkı (çoğul oy-plural voting) verilmesi gerektiğini belirtmiştir. Platon’un filozofların kral veya kralların filozof olması gerektiğine ilişkin düşünceleri dikkate alındığında Mill’de görülen bu elitist tutum yeni değildir. Türkiye toplumu benzer elitizm tartışmalarına yabancı değildir. “Çoban ile profesörün oyu aynı mı?” ve benzeri kalıplarla elitizm tartışmaları belli aralıklarla gündeme gelmiştir. Mill’in çoğul oy düşüncesi hem demokratik eşitlik ilkesi ile hem de Mill’in özellikle insan doğasına dönük eşitlikçi bakışı ve siyasal katılımın yurttaşlar için bir okul olduğu fikriyle çatıştığı açıktır. Duncan (1973) da Mill’in tutumunu “demokratik platonculuk” olarak nitelendirmektedir. Bu çalışmada Mill’in demokrasi anlayışı, siyasal düşüncedeki elitizm ve elit teorileri aktarılmakta, Mill’in çoğul oy fikri Duncan’ın (1973) “demokratik platonculuk” kavramsallaştırması bağlamında ele alınmaktadır. Mill’in bütün eserlerinin Türkçe ’ye henüz çevrilmediği düşüncesinden hareketle Mill’in siyasal katılım ve çoğul oy ile ilgili düşünceleri eserlerinden olduğu gibi çevrilmesine dikkat edilmiştir. John Stuart Mill’e Türkiye yazınında duyulan ilginin yetersizliği, başlı başına Mill’in çoğul oy düşüncelerine ve bu düşünceye dönük eleştirilere odaklanan, bilindiği kadarıyla, ilk çalışma olması bu çalışmaya özgün bir nitelik kazandırdığı düşünülmektedir.

Mill argues that the representative government is the ideal form of government because all people can’t personally participate directly in politics. Mill, influenced by the "tyranny of the majority" in thought of Alexis de Tocqueville, pointed out that educated people should have more votes. Considering Plato's thoughts that kings should be philosophers, or philosophers kings, it seems that Mill’s elitist attitude isn’t new. "Should the shepherds have equal votes to professors?" and similar expressions of elitism have also been on the agenda in Turkey. It is clear that Mill's plural voting conflicts with his egalitarian view towards human nature and the idea of educative role of political participation. Duncan (1973) describes Mill's attitude as "democratic platonism". In this study, Mill's concept of democracy, elitism and elitist theories are explained and Mill's concept of pluralism is examined in the context of Duncan's concept of "democratic platonism". As all of Mill's works have not yet been translated into Turkish, it is paid attention to translate his thoughts on political participation and plural voting. It is believed that this study is significant and distinctive, considering the inadequate interest in Mill in the Turkish literature, focusing on Mill's thought on plural voting, in itself.