Yedinci Ve Sekizinci Asırda Mantık İlmi El-Hüneci Ve Cümel Metni

Abstract

Yedinci ve sekizinci asırda mantık ilminde büyük bir kalkınma meydana gelmiştir. Bu kalkınmanın sebeplerinin başında Gazalî’nin ö.505/1111 mantık ilmine atfettiği önem gelmektedir. Nitekim Gazali, mantık bilmeyenin ilmine güven olmayacağını ifade ederek bu ilmi, doğru bilginin kistası konumana getirmiş ve Mantık daha yoğun araştırmaların yapıldığı telif eserlerin ortaya konulduğu bir hüviyet kazanmıştır. Yedinci yüzyıla gelindiğinde Mantık alnında karşımıza çıkan en önemli şahsiyet Fahreddin er-Razidir. Razi ö.606/1210 aklî ilimlerde önemli bir ekol kurup birçok büyük âlim yetiştirerek İslam dünyasında bu ilimlerin yayılmasına önderlik etmiştir. Bu makalede onun önde gelen öğrencilerinden Efdalü’d-Din el-Hüneci’ye ö.646/1248 ait olan el-Cümel adlı eserin, telifinden itibaren iki yüzyıl içerisinde Müslüman âlimler arasında nasıl telakki edildiği ele alınıp incelemiştir.

The science of logic has occupied an important role in Islamic history. Especially when al-Gazali 505-1111 has come and claimed that who learned Islamic sciences, without learning the Logic we cannot trust in his knowledge. From this time The science of logic has been flourished and quietly began to include in many sciences even Tefsir and Fiqh. After that, Al-razzi 606/1210 has established a big school in Islamic philosophy in general and in logic in particular. al-Khonaji 646/1248 one of his important students. Who moved from Iran to Egypt and became Qadi al-Qudat (Chief Islamic justice). He has improved The science of logic by his books; like Keshf al-Asrar. In the sixth/twelfth one of his books has been spread in Muslim world and became the first step for who wanted to learn Logic. Beside that we have a lot of scholars has made commentaries on this book. In this article we focused on (Metn al-Jumal) by al-Konaji with his spreading in the Sixth. Seventh h.centuries.