Mehmed Hafîd Efendi Ve Münteha’l-Kelâm Fî Âyâti’l-Ahkâm Adlı Eseri

Abstract

Bu makalede edebi kimliği daha çok bilinmekle birlikte, tefsir dâhil İslami ilimlerin hemen her alanında eserler vermiş olan Mehmed Hafîd Efendi’nin Münteha’l Kelâm fî Âyâti’l-Ahkâm adlı tefsiri tanıtılmıştır. Eser tefsir ilminin farklı konularını bünyesinde barındırmanın yanısıra ağırlıklı olarak ahkâm ayetlerinin açıklamalarını içermektedir. Bu eseri asıl değerli kılan, yazıldığı dönemdir. Çünkü eserin yazıldığı tarihler, Osmanlı’nın askerî, siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda en karmaşık ve çalkantılı dönemlerinden birisidir. İlmi kişiliği yanında bir siyasetçi, edebiyatçı, hukukçu ve hatta iyi bir kemankeş (ok atıcısı) olan Hafîd Efendi bu çok yönlülüğünü eserlerinde fazlasıyla yansıtmıştır.

In this article, the tafsir book called Münteha’l Kelâm Fî Âyâti’l-Ahkâm belonged to Mehmed Hafîd Efendi who wrote many books nearly about all Islamic sciences involved tafsir, in spite of that he is mostly known as a literaturer, is described. This book gives some explanations to some verses about Islamic rules besides that it involves many different topics in tafsir. What makes his book very important is the era in which it was written. Because it was written in one of the Ottoman Empire’s most diffucult and conflicted time in political, social and army area, The multi-dimensional personality of Hafîd Efendi, who was a scholar, a politician, a literaturer, a lawyer and even a good arrower, reflected to his books in a great extent.