İSLAM EKONOMİSİNDE ÜRETİM FAKTÖRLERİ VE FİYATLANDIRMA SİSTEMİ

Abstract

Üretim faktörleri ve fiyatlandırma sistemi modern iktisat teorisi ve kapitalist uygulamalar çerçevesinde şekillenmektedir. Bu çalışmamızda İslam ekonomisi kapsamında üretim faktörleri ve fiyatlandırma sisteminin temelleri irdelenmektedir. İddiamız, İslam’a uygun üretim faktörleri ve fiyatlandırma sisteminin kapitalist uygulamalara göre insanın huzurunu sağlama ve hayatını kolaylaştırma noktasında daha tutarlı, mantıklı ve yararlı sonuçlar doğurduğudur. Dünya hayatını merkeze alarak diğer her şeyi dünyadaki maddi kazanımlar açısından araçsallaştıran batılı yaklaşımlara nazaran geçici dünya hayatını ve bütün gereklerini ebedi olan ahiret hayatını kazanmak için bir araç olarak görerek her iki hayatı da değerleri kadar önem veren İslami yaklaşımın üstünlüğü ortaya konulmaktadır. İslam ekonomisinde üretim araçları kutsanmamakta, bir imtihan olan dünya hayatını kolaylaştıran ve insan ihtiyaçlarını gideren fonksiyonları itibariyle bir nimet ve araç olarak görülmektedir. Buna göre, üretim faktörlerinden sermayenin fiyatı faiz değil kar olarak kabul edilmekte, “şükür” bir üretim faktörü alınmakta ve fiyatlandırma mekanizmasında da liberal sisteme yakın ancak düzensizliklere ve bozgunculuğa karşı tedbir ve düzenleme mekanizmasının mevcut olduğu tespit edilmektedir.

Production factors and pricing mechanism are shaped according to the modern theory of economics and requirements of capitalism. In this study, with an approach of Islamic point of view, the underpinning basis of production factors and pricing mechanisms are being searched with a comparative analysis of western economic theory. With the reference to our assumption that in every society economic policies and administrative regulations cannot be differentiated from philosophical basis, a multidisciplinary analysis is conducted over economics, philosophy and related Islamic jurisprudence. Our argument is that in comparing modern approach that centralizes worldly life in primer focus by subjugating everything that can serve material progress and capital accumulation as means of production or productive relations, with İslamic economics that takes world only as a temporary place but worthwhile to the extent that it preserves life of the hereafter by subjugating whatever exist as creature means relation of which should be based on Divine consent. The production relations and methods are not exalted and sanctified in İslamic economics but rather respected due to their functionalities of easing human needs and temporary worldly life which are a transient to hereafter. The price of capital as mean of production is not interest but profit and another mean of production is accepted as “thanksgiving” while pricing mechanism is close to liberal system but requires market intervention in case of disruption or failures.