Farklı sulama oranlarının taze fasülyede meydana getirdiği fizyolojik, morfolojik ve kimyasal değişikliklerinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırmada bitkisel materyal olarak erkenci bir bodur fasulye olan “Gina” çeşidi (Phaseolus vulgaris var. Gina) kullanılmıştır. Bitkilerin yetiştiriciliği Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri arazisinde bulunan ısıtmasız plastik yüksek tünelde topraklı tarımda yapılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuş ve her tekerrürde 4 sulama oranı (% 0, % 25, % 50, % 75 sulama) ve kontrol (% 100 sulama) yer almıştır. Yetiştirme serasında tohum ekiminin ardından, çiçeklenme dönemine kadar damla sulama ile normal su ihtiyacı giderilen bitkilere daha sonra yapay kuraklık stresi uygulamalarına başlanmıştır. Bu amaçla fasulyenin çiçeklenme döneminin başında dört farklı su uygulaması yapılmıştır. Kontrol parsellerine, bitki kök bölgesindeki kullanılabilir su tutma kapasitesinin % 50?si tüketildiğinde mevcut nemi tarla kapasitesine çıkaracak şekilde sulama suyu uygulanırken, diğer parsellere kontrol parseline uygulanan suyun % 0, % 25, % 50 ve % 75?i uygulanmıştır. Çiçeklenme dönemi başından son hasada kadar olan dönemde yaprak su potansiyeli (MPa); hasat döneminde ise yaprak zararlanma derecesi, yaprak sayısı (adet), yaprak ağırlığı (g), yaprak kalınlığı (mm), yaprak alanı (cm2), bakla ağırlığı (g), bakla çapı (mm), bakla boyu (cm), bitki boyu (cm), bitkideki toplam bakla adedi (adet), bitkideki toplam bakla ağırlığı (g), verim (kg/da), yaprak oransal su içeriği (%), yaprak hücrelerinde membran zararlanması (%), yaprak sıcaklıkları (oC), toplam klorofil (SPAD) ile makro ve mikro besin elementleri miktarları (% ve ppm) ölçülmüştür. Denemede % 100 (kontol) sulama grubunda yer alan bitkilerde ?afak öncesi yaprak su potansiyeli (??ö) değerleri -0,15 ile -0,31 MPa arasında değişmiş ve stressiz-hafif stresli oldukları saptanmıştır. Gün ortası yaprak su potansiyeli (?go) değerlerinin -0,50 ile -1,20 MPa arasında değiştiği ve deneme süresince ??ö ölçümlerindeki sonuçlara paralel olarak bitkilerde stressiz-hafif stres oluştuğu saptanmıştır. % 0 su uygulamasında ??ö değerleri -0,63 MPa?dan -1,47 MPa?a kadar düşerken ?go değerlerinin -0,89 ile -2,71 MPa arasında değiştiği ve bitkilerin şiddetli strese maruz kaldıkları saptanmıştır. Sonuç olarak; sulama oranı arttıkça bitkilerin yaprak sayısı, yaprak ağırlığı, yaprak alanı, bakla ağırlığı, bakla çapı, bakla boyu, bitki boyu, bitkideki toplam meyve adedi, bitkideki toplam bakla ağırlığı, verim, yaprak oransal su içeriği, klorofil miktarı ile makro ve mikro besin elementleri miktarlarında artış olduğu ancak sulama suyu miktarı arttıkça yaprak zararlanma derecesi, yaprak kalınlığı, yaprak hücrelerinde membran zararı ile yaprak sıcaklıkları ortalamalarının azaldığı belirlenmiştir. Fasulyede tam sulama yapılamadığında, % 75 oranında sulama ile fasulyenin verim ve kalite kriterleri değişmemiştir.

Cv.Gina (Phaseolus vulgaris var. Gina) which is an early bush bean was used as plant material. The research was contucted in unheated plastic high tunnel in soil at Namik Kemal University, Agricultural Faculty, Department of Horticulture. The experimental design was split plot with four replications and five water restriction levels (0%, 25%, 50%, 75%, and 100% as control) were used in one replicate. After planting the seeds in the greenhouse, irrigation was carried out by drip irrigation according to normal irrigation conditions until the flowering period. After that water stress conditions applied. Five water stress (control, 75, 50, 25 and 0%) regimes were applied. For this purpose, five different water applications were applied to the bean plants during the flowering period. In control parcel, when the water holding capacity in root zone was down to 50% of useful water, the irrigation applied up to maximum water capacity. The more less water of 0, 25, 50% and 75% than control was given to other parcels. Leaf water potential (MPa) was measured during the period from the beginning of flowering period until the last harvest. In harvest period; leaf damage level, leaf number, leaf weight (g), leaf thickness (cm), leaf area (cm2), pod weight (g), pod number per plant, total pod weight per plant (g), total yield (kg/da), leaf relative water content (%), membrane damage on the leaves (%), leaf temperature (oC), total chlorophyll (SPAD) and leaf macro and micro elements were measured. It was determined that pre-dawn leaf water potential (?pd) value of control plants varied from -0,15 to -0,31 MPa and the plants were stress-free or light stress. In parallel with the results of mid-day leaf water potential (?md) value during the experiment, ?pd value ranged from -0,50 to -1,20 Mpa and the plants were stress-free or light stress. While the ?pd value decrase from -0,63 to -1,47 Mpa in no-irrigated parcels, ?md value varied from -0,89 to -2,71 Mpa the plants were under stressful conditions. As a result, leaf water content total chlorophyll and leaf water potential, micro and macro nutrient content were the highest in 100% water treatment. The lowest leaf damage, leaf thickness, membrane damage and leaf temperature were determined in 100% water treatment as well. When bean plants were not irrigated fully and 75%, yield and quality were not change