Farklı Ürün Rotasyonlarında Uzun Dönem Uygulanan Azaltılmış Toprak İşleme ve Yeşil Gübrelemenin Ayçiçeği Gelişimi ve Yabancı Otlanmaya Etkileri

Abstract

Bu çalışma 2001 yılından buyana çakılı olarak devam eden kışlık buğday (Triticum aestivum L.)-kışlık fiğ (Vicia sativa L.) ekim nöbeti kapsamında geleneksel ve azaltılmış (korumalı) toprak işleme sistemlerinin uygulandığı parsellerde yürütülmüştür. Çalışma, 2013 yılının güz döneminde kışlık fiğ ekim ile başlamış ve ilkbaharda ayçiçeği (Helianthus annuus L.) ekimi ile iki üretim periyodu süresince devam etmiştir. Çalışma kapsamında uygulanan toprak işleme sistemleri; kulaklı pulluk + diskli tırmık (PTİ-Geleneksel) ve buna alternatif olarak çizel + diskli tırmık (ÇTİ-Azaltılmış) ile rototiller (RTİ-Azaltılmış) olup, bu sistemlerin ayçiçeği bitkisinin gelişim ve verim parametreleri ile yabancı ot varlığı üzerine olan etkileri incelenmiştir. Bitki çıkışı bakımından RTİ ve PTİ sistemleri genellikle birbirine yakın sonuçlar verse de çalışmanın yürütüldüğü 2014 ve 2015 yıllarında RTİ sistemindeki bitki çıkış oranları sayısal olarak diğer iki toprak işleme sisteminden yüksek çıkmıştır. RTİ ve PTİ tabla çapı ve 1000-tohum ağırlığı bakımından benzerlik göstermiş, aynı parametreler ÇTİ’de önemli düzeyde düşük bulunmuştur. ÇTİ sap, yaprak ve tablanın toplamından oluşan biokütle verimi açısından da RTİ ve PTİ’ye göre daha düşük değerler sağlamıştır. RTİ ve ÇTİ’ de 7 farklı baskın yabancı ot çeşidi tespit edilirken, PTİ’ de ise sadece 4 adet saptanmıştır. Sonuç olarak RTİ sisteminin bitkisel özellikleri geliştirmesi ve tohum verimini artırması dikkate alındığında; kışlık baklagillerden sonra yazlık olarak üretimi yapılacak ayçiçeği ve benzer ürünler için uygun yabancı ot mücadele sistemleri ile birlikte ele alındığında bölge için önerilebilir bir uygulama olduğu ve PTİ sisteminin yerini alabileceği kanısına varılmıştır.

The experiment was conducted in the research fields in which winter wheat (Triticum aestivum L.)-vetch (Vicia sativa L.) rotation since 2001 year with conventional and reduced (conservational) tillage systems. Vetch was sown in autumn 2013, and sunflower (Hel?anthus annuus L.) was in spring of 2014. The soil tillage systems were mouldboard plough + disc harrow (PTİ), and alternatively to this, chisel + disc harrow (ÇTİ) and rototiller (RTİ). At the end of the study, although, RTİ and PTİ were provided similar plant emergence rate RTİ had the highest in 2014 and 2015 years when compared to two other systems. RTİ and PTİ were also provided similar head diameter and 1000-seed weight when ÇTİ had the lowest. ÇTİ produced lower biomass compared with PTİ and RTİ. 7 dominant weed species were found in RTİ and ÇTİ while PTİ had lower number as 4. In results, RTİ was improved the plant properties as much as PT, and produced also more seed yield. As a result of this study, it was determined that the RTİ was appropriate system for spring second production of sunflower which was sown following winter legumes because of improving plant properties and yield under this conditions and it was found as alternative to conventional tillage for this region.