Kanolanın hasat mekanizasyonu ve hasat kayıplarının saptanması üzerine bir araştırma

Abstract

Son yıllarda Kırklareli ilinde kanola üretimi hızla artmaya başlamıştır. Mevcut durumda 28 000 da’lık alanda üretim yapılmaktadır. Kanola hasadı biçerdöverle yapılmasına rağmen yöre için yeni bir bitki olmasından dolayı hasat kayıpları oldukça yüksek olduğu ifade edilmektedir. Bu çalışmada, kanola bitksininin hasadına yönelik bazı parameterelerin belirlenmesi ve farklı çalışma koşullarında hasat kayıplarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, üç farklı biçerdöver ilerleme hızında, üç batör devri, sabit fan devri, dolap konumu önde ve yukarıda olmak üzere denemeler yapılmıştır. Denemelerde üç farklı tip ve modelde biçerdöver (eski, yeni, kanola aparatı takılmış) kullanılmıştır. Denemeler sırasında dolap parmaklıkları helezona doğru, elevatör zinciri normalden biraz daha gevşek, sap tutma perdesi en aşağı durumda, batör –kontrabatör açıklık kademesi ise en üst seviyede, sarsak ilaveleri tamamen kapatılarak balık sırtı levhalar sökülerek, elekler ise alt-üst elek tamamen kapalı konumda iken hasat kayıpları ölçülmüştür. Mevcut ölçüm metotlarından üççeyrek ve tava ölçüm metodu kullanılarak; üç farklı model biçerdöverde toplam dane kaybı saptanmış ayrıca tabla, harmanlama ve temizleme düzenlerinde oluşan dane kayıplarıda aynı ayar kademesinde üç farklı model biçerdöver için dane kayıp değerleri karşılaştırılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; farklı ayar kademesinde yapılan dane kaybı ölçümlerinde, 1985 model eski biçerdöverde üççeyrek metotta %17.96, tava ölçüm metodunda %16.29; 2005 model yeni biçerdöverde üççeyrek metotta %7.15, tava ölçüm metodunda % 6.49, kanola hasat tablası olan 2006 model biçerdöverde ise üççeyrek metotta %2.95, tava ölçüm metodunda % 2.62 olarak saptanan dane kayıplarının, makine ilerleme hızının 4,5 km/h, batör devrinin 700d/d en az kaybın olduğu ayar kademesidir. Hasat’ta dane kaybı en çok eski model biçerdöverde, en az ise kanola hasat tablası olan biçerdöverde tespit edilmiştir. Kanola hasat tablası takılı biçerdöverde ürünün dane kaybının az olmasındaki en önemli faktör her biçerdöverin biçme genişliğine uyumlu kullanım kolaylığına sahip olmasıdır. Kanola hasat tablasının kullanılması ve ürüne göre yapılacak makine ayarları ile dane kaybının çok azaldığını sonucu ortaya çıkmıştır.

Recently canola production has been increased rapidly in Kırklareli province. At present canola production has been made in 28 000 acre field. Even though canola harvesting has been made by combine harvester, very high harvesting lost has been reported, because it is a new plant for this region. In this research it was aimed that determination of some parameters of canola plant properties and harvest losses under different working conditions. With this aim experiments have been conducted as three different combine harvester running speeds, three threshing drum cycles, constant fan cycle, reel on front and reel upside. Three different types and models of combine harvester had been used in these experiments (old, new, and canola harvest apparatus added types) . When harvesting lost measured in this experiments some arrangements made such as tines of reel up to auger finger, elevator chain a little bit loose than normal, stalk folding impeller was the most below position, threshing drum-concave openness was maximum level, attachments of straw walker were completely closed and herringbone plates were removed, upside and down sieves completely closed position. By using present methods such as three quarter and boarder measurement methods; in three different combine harvester models total grain losses were determined meanwhile the grain lost that occurred in cutter bar, threshing and cleaning units compared with the grain lost of three combine harvesters with the same adjustments conditions. According to research results; grain lost measurements that were made in different adjustment levels were determined as follows. They were determined as 17.96 % and 16.29 %; for the old combine harvester that 1985 model with three quarter method and boarder measurement method, respectively. They were determined as 7.15 % and 6.49% for the new combine harvester that 2005 model with three quarter method and boarder measurement method, respectively. They were determined as 2.95 % and 2.62 % for the canola harvest plate combine harvester that 2006 model with three quarter method and boarder measurement method, respectively. These values are the minimum grain losses values that were recorded under the conditions of 4,5 km/h machine running speed and 700 d/ threshing drum cycle. The maximum harvesting losses obtained with old model combine harvester while the minimum losses obtained with canola plate combine harvester. The most important reason why the minimum grain losses obtained with canola harvest plate attached to combine harvester is each combine harvester has suitable harvest width and easy using conditions. The results showed that grain losses can be minimized by using canola harvest plate and by machine settings according to crops.