DTPA ve BCR Ardışık Ekstraksiyon Yöntemleriyle Toprak Örneklerinde Ağır Metal Analizi

Abstract

Bu çalışmada toprakta farklı fraksiyonlarda bulunan Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb ve Zn miktarları Avrupa Birliği Referans Komisyonu (BCRO the European Community Bureau of Reference) tarafından geliştirilen BCR ardışık ekstraksiyon yöntemiyle belirlenmiştir. Ağır metallerin bitki tarafından alınabilir miktarları ise DTPA (dietilen triamin pentaasetik asit) ekstraksiyon yöntemiyle tespit edilmiş ve ardışık ekstraksiyon ile bitkiler tarafından alınabilir metal miktarları arasındaki ilişkiler istatistiksel olarak irdelenmiştir. Toprak örneklerinde BCR ardışık ekstraksiyon ve DTPA yöntemiyle çözelti fazına geçen ağır metallerin belirlenmesinde alevli atomik absorpsiyon spektrometresi (FAAS) kullanılmıştır. Yapılan çalışmalarda DTPA ile ekstrakte edilebilir Ni ve Co dışında kalan ağır metallerin (Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Pb ve Zn) F1 fraksiyonu (değişebilir ve karbonatlara bağlı) ile sıkı bir şekilde ilişkili olduğu istatistiksel olarak tespit edilmiştir. Bu ilişkinin kısa vadede ağır metal davranışı ve bitki tarafından alınabilir miktarlarının yorumlanmasında önemli bilgiler sağlayabileceği belirlenmiştir. Diğer yandan F2 (FeOMn oksitlere bağlı) ve F3 (organik madde ve sülfürlere bağlı) fraksiyonlarında bağlanan metal miktarı ile DTPA ile ekstrakte edilebilir metal miktarı arasında istatistiksel ilişkiler tespit edilmiş ve bu ilişkilerin uzun vadede ağır metaller ile ilgili biyo- alınabilirliliği hakkında bilgi verebileceği düşünülmüştür.

In this study, the different fractions of Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mn, Ni, Pb and Zn in the soil samples have been determined by means of BCR sequential extraction method which was developed by the European Bureau of Reference. The amounts of heavy metals which are taken by plants have been determined through DTPA (diethylene triamine pentaacetic acid) extraction method and the relationship between sequential extraction method and amounts of heavy metal taken by plants have been statistically analyzed. Flame atomic absorption spectrometry (FAAS) has been employed to find out heavy metals extracted through BCR sequential extraction and DTPA method. In this study, it has been statistically found out that there is a strong relationship between heavy metals (Cd, Cr, Cu, Fe, Mn, Pb and Zn) except for Ni and Co which can be extracted through DTPA and F1 fraction (exchangeable and carbonateObound). It has also been seen that this relationship can provide significant information while interpreting heavy metal behaviors and available amounts. Besides, it has been observed that there is a statistical relationship between metal amount bound in F2 (FeOMn oxides bound) and F3 (organic matter and sulphure bound) fractions and metal amounts extractable through DTPA. It has also been seen that these relationships can provide information for heavy metals about their bioavailability in the long term.