TEKFURDAĞI SANCAĞI’NIN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI (1890-1902)

Abstract

19. yüzyılın sonlarında Tekfurdağı Sancağı, konumu itibariyle stratejik bir öneme sahiptir. Sahip olduğu iskele, demiryolu ve karayolları sayesinde Balkanlar ile başkent İstanbul arasında bir köprü konumundaydı. Bu çalışmada, 1890-1902 yılları arasına ait Edirne Vilayeti Salnamelerindeki bilgiler ışığında Tekfurdağı Sancağı’nın sosyal ve ekonomik yapısı ilmi bir disiplin içerisinde analiz edilmiştir. Giriş kısmında salnamelerin tarih araştırmalarındaki önemine değinildikten sonra Tekfurdağı Sancağı isminin kaynağı, coğrafyası, incelediğimiz dönem içerisindeki sınırları, konumu, İstanbul’a ve Gelibolu’ya olan mesafesi, nüfusu, kazaları, nahiyeleri, demiryolları, camiler, kiliseler, şehirde bulunan mahalleler, dükkânlar, mağazalar, çeşmeler, fırınlar, hanlar, hamamlar, meyhaneler, gazinolar ve ambarların miktarlarından bahsedilmiştir. Makalede Tekfurdağı Sancağı’nın ekonomik yapısı kısmında, sancağın gelir ve giderleri, madenleri, tarım ve hayvancılık, liman idaresi, ticaretin yapıldığı pazarlar ve panayırlar ele alınmıştır. Konunun daha iyi anlaşılması için sancağın gelir ve giderleri Edirne vilayetindeki diğer sancaklarla birlikte tablolar halinde verilmiştir. Böylece Tekfurdağı Sancağı’nın Edirne vilayeti içerisindeki ekonomik durumu belirlenmeye çalışılmıştır. Sosyal yapıda ise sancağın idari teşkilatlanması, nüfusu, eğitim durumu irdelenmiştir. Nüfus kısmında, incelenen dönemdeki tarihler arasında Tekirdağ’da yaşayan Müslim, Rum ve Ermeni nüfus değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Müslüman ve Müslüman olmayan nüfusla ilgili ayrı ayrı tablolar ve grafikler düzenlenmiştir. Eğitim kısmında, sancaktaki İslam, Rum, Bulgar, Yahudi, Katolik, Protestan ve Ermeni okulları ele alınmıştır. Okullardaki öğrenci ve öğretmen sayıları tablolar halinde incelenmiştir

At the and of the 19th century, Tekfurdağı Sanjak had an strategical importance in the view of it’s location. Because of piers, railways and higways on it’s borders, it was a bridge between capital city İstanbul and Balkans. At this study, Tekfurdağı Sanjak’s social and economical status is analyzed within a scientic discipline which is based on Edirne province’s annuals that belong to the years betweenn 1890 and 1902. In the introduction part of the study, the importance of annulas in history is mentioned, and then, the source of the name of Tekfurdağı Sanjak, it’s geography, location, population, countys, townships, railways, mosques, churches, neighborhoods, shops, stores, fountains, furnaces, hans, baths, pubs, casinos and warehouses are mentioned. As the economic status of Tekfurdağı Sanjak’s incomes and expenses, mines, agriculture and livestock, port authority, bazaar of trades, fairs are examined. The Starboord’s incomes and expenses are compared to other sanjaks in Edirne by tables. By this way, Tekfurdağı Starboord’s economic status in the Edirne province has been determined. Concerning the social structure, starboord’s administrative organizationals, population, educational positions were examinated. Concerning population, muslim, greek and Armenian’s population were examined in relation to the period under discussion. Different tables, graffich about muslim and non-muslim population were edited. Concerning education part, İslam, Greek, Bulgarian, Jewish, Catholic, Protestant and Armenians in the sanjak were examined. The number of students and teachers in the schools was examined with tables.