Tarımsal desteklemelere üreticilerin yaklaşımı: Tekirdağ ili örneği

Abstract

Tarım sektörü doğal riskler başta olmak üzere üretim, fiyat, pazarlama ve finansman gibi birçok risk ve belirsizliklerle karşı karşıyadır. Tarımsal kesimin, gelir düzeyinin yetersizliği, işletmelerin küçük ve parçalı bir yapıda olması, üretimin dönemsel olması söz konusu risk ve belirsizliklerle birleştiğinde tarım sektörünün desteklenmesi gereğini doğurmaktadır. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de tarım sektörü çeşitli araçlarla desteklenmektedir. Bu desteklemeler piyasa fiyatını doğrudan etkileyen türde olabildiği gibi piyasa fiyatlarına müdahale edilmeden de yapılabilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de hali hazırda uygulanan tarımsal desteklemelerin durumu incelenerek üreticilerin bu desteklemelere olan yaklaşımı değerlendirilmiştir. Ayrıca üreticilerin destekleri kullanma biçimleri ve geleceğe ilişkin beklentileri de irdelenmiştir. Tarım sektöründeki sorunlar üreticilerin gözünden değerlendirilmiş ve çözüm önerileri getirilmiştir. Bu amaçla Tekirdağ İli 11 İlçesi ve bu ilçelere bağlı 39 mahalleden toplam 146 üreticiyle anket yapılmıştır. Anket yapılan üreticilerin tamamının tarımsal desteklemelerden yararlandığı tespit edilmiştir. Üreticiler nakit destekleme ödemelerinin yanında girdi ( mazot, gübre vb.) fiyatlarında indirim sağlanması, ürünler için de daha yüksek fiyat olması gerektiği konusunda hemfikirdirler. Tarımsal desteklemelerden mazot, gübre ve toprak analizi desteğini üreticilerin %48,6'sı gübre ve mazot v.b alımında, hububat fark ödemesi desteğini üreticilerin %55,1'i o dönemde hangi tarımsal girdiye ihtiyacı varsa onun alımında, yağlı tohumlu bitkiler (ayçiçeği, kanola) fark ödemesi desteğini üreticilerin %70'i borç ödemede kullandıklarını belirtmişlerdir. Üreticiler, destekleme kalemleri ve prosedürlerinin çok olmasından şikayetçi olmaktadır. Ayrıca destekleme miktarları ve ödeme zamanlarıyla ilgili de sorunlar belirtilmiştir. Yaşanan bu sorunlara, destekleme kalemlerinin ürün bazında birleştirilmesi, ödeme zamanlarının üreticilerin nakite ihtiyaç duyduğu dönemlere çekilmesi, taban fiyat açıklamalarının üreticilerin ekim kararlarına yön verecek bir yapıya dönüştürülmesi gibi çözümler önerilmiştir.

The agricultural industry faces many risks and uncertainties including natural risks, in particular, and also those regarding production, prices, marketing and financing. When this is combined with the fact that the income level of agricultural community is low, that businesses are small and fragmented, and that production is seasonal, it becomes obvious that the industry needs to be supported. As it is the case around the world, the agricultural industry is also supported through many instruments in Turkey. Such supports can be of a type which directly influences market prices and they can also be made without an intervention in the market prices. This study analyzes the status of agricultural supports as currently implemented in Turkey to assess the approach of producers to such supports. The ways producers utilize these supports and their expectations regarding future conditions are also discussed. Problems involved in the industry are examined from the perspective of producers, and suggestions of solutions are offered. For this purpose, a questionnaire was administered to a total of 146 producers in 39 neighborhoods of the 11 counties of the city of Tekirdağ. It was determined that all of the surveyed producers utilized agricultural supports. In addition to cash support, producers also agree that they need discount in input prices (diesel, fertilizer, etc.) and higher base prices. It was found that 48.6% of the producers used the diesel, fertilizer and soil analysis support for their purchase of fertilizers and diesel, 55.1% of them used the support of serial difference payment for their purchase of whatever agricultural input they needed in the related term, and 70% used the oil seed plants (sunflower and canola) difference payment support in the payment of their debts. Producers complained about the multitude of support items and procedures. They also indicated problems regarding support amounts and payment times. Against these problems, solutions were suggested such as combination of support items on the basis of products, shifting payment dates to the periods when producers need cash support the most, and transformation of base price announcements into a structure which will guide plantation decisions of producers.