Buğday-Ayçiçeği ekim sisteminde yeşil gübrelemede kullanılabilecek bazı baklagil yem bitkilerinin biomas verimleri ile toprak özelliklerine ve ana bitkiye etkileri

Abstract

Trakya yöresinde yoğun olarak uygulanan Buğday-Ayçiçeği ekim nöbetinde kullanılabilecek en uygun yeşil gübre baklagil yem bitkisinin tespit edilmesi ve çalışmada kullanılan bitkilerin toprağa karıştırılması veya üst aksamının yem olarak kullanılması durumunda ayçiçeğinin verim kriterlerine ve toprağın bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerine etkisinin incelenmesinin amaçlandığı çalışma 2019-2021 Kırklareli'nde tarla denemesi olarak yürütülmüştür. Ayçiçeği ekimi yapılmayan parsellerde kireç içeriği %8,81 bulunurken, ayçiçeği ekimi yapılan parsellerde bu oran %8,84 olarak elde edilmiştir. Ön bitkinin yeşil gübre olarak değerlendirildiği parsellerin organik madde içeriği (%2,08) yeşil ot olarak değerlendirilen parsellere (%2,06) göre daha yüksek elde edilmiştir. Araştırmanın başlangıcında 18,57 kg/da olarak belirlenen toprak fosfor içeriği yeşil gübre olarak değerlendirilen parsellerde 18,14 kg/da, yeşil ot olarak değerlendirilen parsellerde 17.17 kg/da olarak belirlenmiştir. Araştırmanın ilk yılında ön bitki hasadından sonra ayçiçeği ekimi yapılmayan parsellerde potasyum içeriği %117,61 iken ayçiçeği ekilen parsellerin içeriği %114,68, ikinci yılında ön bitki hasadından sonra ayçiçeği ekimi yapılmayan parsellerde potasyum içeriği %130,07 iken ayçiçeği ekilen parsellerin içeriği %111,63 olarak belirlenmiştir. En yüksek ayçiçeği verimi 300,07 kg/da ortalama verim ile ön bitki koca fiğ ekilen parsellerden elde edilirken sırasıyla yem bezelyesi (292,78 kg/da), Macar fiği (285,56 kg/da), yaygın fiğ (271,54 kg/da) ve acı bakla (271,08 kg/da) ekilen parsellerden elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Kırklareli koşullarında buğday-ayçiçeği münavebesinde buğday hasadı sonrasında ayçiçeği ekimine kadar geçen yaklaşık 9 aylık dönem içerisinde tarlanın boş bırakılması yerine ön bitki olarak bir baklagil bitkisinin yetiştirilmesinin hem yeşil ot kaynağı olarak hem de yeşil gübre kaynağı olarak uygulanabilmesinin mümkün olduğu görülmektedir.

The aim of the study is to determine the most suitable green manure legume forage plant that can be used in the wheat-sunflower crop rotation, which is applied intensively in the Thrace region, and to examine the effects of the plants used in the study on the yield criteria and some physical and chemical properties of the soil in case the plants used in the study are mixed with the soil or their upper parts are used as feed. It was carried out as a field trial in Kırklareli. While the lime content was found to be 8.81% in the parcels where sunflower was not planted, this rate was 8.84% in the parcels where sunflower was planted. The organic matter content (2.08%) of the plots in which the pre-plant was evaluated as green manure was higher than the plots (2.06%) which were evaluated as green grass. Soil phosphorus content, which was determined as 18.57 kg/da at the beginning of the research, was determined as 18.14 kg/da in the parcels evaluated as green manure and 17.17 kg/da in the parcels evaluated as green grass. In the first year of the study, the potassium content of the plots where no sunflower was planted after the pre-harvest was 117.61%, the content of the plots in which sunflower was planted was 114.68%. It was determined as .63. While the highest sunflower yield was obtained from the plots planted with large vetch, with an average yield of 300.07 kg/da, forage peas (292.78 kg/da), Hungarian vetch (285.56 kg/da), common vetch (271.54 kg/da) and lupine (271.08 kg/da) were obtained from the planted plots. According to the results of the research, it is seen that it is possible to grow a legume plant as a pre-plant, instead of leaving the field empty, in the wheat-sunflower alternation in the wheat-sunflower alternation in the 9-month period from wheat harvest to sunflower planting, both as a green herb source and as a green manure source.