Çipura (sparus aurata) derisinden üretilen jelatinin, reolojik ve teknolojik özellikleri üzerine tarımsal artık ekstraktlarının etkisi

Abstract

Su ürünleri kaynaklı jelatinler, düşük erime noktaları ve olumsuz tat-kokuya sahip olmalarından dolayı gıda ürünlerinde kullanımları sınırlıdır. Bu çalışmada çevre kirliliğine sebebiyet veren fakat gıda bileşeni olarak kıymetli tarımsal artık ekstraktları olan üzüm posası (GPE), nar kabuğu (PPE) ve yeşil çay (GTE) ekstraktı ile balık jelatinin reolojik özellikleri geliştirilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla matematiksel modelleme ile en iyi tarımsal artık ekstraktı veya ekstrakt karışımlarını içeren modeli belirlemek için kgel, tmodel, jel kuvveti, erime ve jelleşme derecesi (oC) parametreleri incelenmiştir. Bunun sonucunda bu beş yanıt için en iyi sonuçları veren optimum örnek (OG) %20 GPE ilaveli örnek olmuştur. GPE ve PPE ilavesi ile genel olarak örneklerin kgel, jel kuvveti ve erime sıcaklıkları artış göstermiştir. Ayrıca OG'nin sığır jelatini (SG) ve kontrol balık jelatinine (ÇG) göre fizikokimyasal ve teknolojik özelliklerindeki farklılıklar incelenmiş, OG örneğinin köpük oluşturma ve köpük stabilitesi, yağ bağlama ve su tutma kapasitesi, bloom derecesi ve tekstürel özellikleri, erime davranışları, mikroyapıları ve FTIR analizi ile belirlenen fonksiyonel gruplarındaki yapısal değişimlerin ÇG'ye göre geliştiği, SG örneğinede benzer özellikler gösterdiği tespit edilmiştir. GPE ilavesi, balık jelatinin erime noktasını ÇG'ye göre 2,5oC arttırmış, jelasyon süresini ise %74 kısaltarak daha kararlı bir yapının oluşmasını sağlamıştır. Ayrıca OG'nin ÇG'ye göre pH, %nem, %kül, %protein, L* ve b* değerlerinde azalma ve turbidity değerlerinde ise artış meydana gelmiştir. Teknolojik özellikleri bakımından olumlu sonuçlar veren OG'nin model gıdalarda kullanılabilirliğini belirlemek için SG, ÇG ve OG ilaveli yumuşak şekerleme (jelly), dondurma ve puding üretilmiş ve farklı jelatin ilavesinin model gıdaların reolojik, teknolojik, fizikokimyasal ve duyusal özellikleri üzerine etkisi incelenmiştir. Jelly tipi şekerlemelerde, GPE ilaveli balık jelatini, jellylerin n'-n" ve K'-K" değerlerini %46-35 ve %25-11 oranında arttırmış, duyusal açıdan da SG ilaveli jellye benzer sonuçlar göstermiştir. Erime oranı OG ilaveli dondurmada diğer örneklere göre daha düşük bulunurken ?50 değerinin ÇG'ye göre %28 arttığı tespit edilmiştir. OG ilavesi ile puding örneklerinin n'-n" ve K'-K" değerleri olumlu yönde gelişme göstermiş ve bunlar ile bağlantılı olarak ÇG'ye göre serum ayrılmasının %72 oranında azaldığı görülmüştür. Sonuç olarak; GPE ile zenginleştirilmiş, fonksiyonel ve gıda sanayinde kullanılabilir bir balık jelatini geliştirilmiştir.

Gelatins from aquaculture have a limited use in food products due to their low melting point and unpleasant flavor and odor. In this study, it was tried to improve the rheological properties of fish gelatine with grape pomace (GPE), pomegranate peel (PPE), and green tea (GTE) extracts, which are all valuable agricultural waste extracts that cause environmental pollution but are also usefull as food components. For this purpose, kgel, tmodel, gel strength, melting point and gelation temperature (oC) parameters were examined to determine the best agricultural waste extract or extracts combination model using mathematical modeling. As a result, the optimum sample (OG) that gave the best results for these five surface responses was the sample with 20% GPE. With the addition of GPE and PPE (pomagranate pomace extract), the gel, gel strength, and melting temperatures of the samples generally increased. The physicochemical and technical properties of OG were investigated in relation to SG (bovine gelatin) and ÇG (control fish gelatin). It was discovered that the foam formation and foam stability, oil binding and water holding capacity, bloom degree and textural properties, melting behavior, microstructures, and structural changes in functional groups of the OG sample, which were determined by FTIR analysis, developed according to the ÇG sample, and showed similar properties to the SG sample. The melting point of fish gelatin was increased by 2,5oC with the addition of 20% GPE. Also, the addition of GPE contributed to the formation of a more stable structure by 74% shortening the gelation time. pH, moisture, ash, protein, L*, and b* values of the OG sample decreased and turbidity values increased. To determined the usefulnessof OG in food, which gives positive results in terms of its technological properties, model foods as jelly, ice cream, and pudding with the addition of SG, ÇG, and OG were produced. Following that, the effect of different gelatin addition on the rheological, technological, physicochemical, and sensory properties of model foods was investigated. In jelly-type candies, GPE added fish gelatin increased the n'-n" and K'-K" values of the jellies by 45-35% and 25-11%, respectively, and showed similar results to the SG added jelly in terms of sensory. While the melting rate was found to be lower in OG added ice cream compared to other ice-cream, it was determined that the ?50 value of OG increased by 28% compared to ÇG. With the addition of OG, the n'-n" and K'-K" values of the pudding samples showed an improvement, and in connection with these, it was observed that the syneresis is reduced by 72% compared to the ÇG added pudding. As a result; A functional and food industry usable fish gelatin enriched with GPE has been developed.