HEMODİYALİZ HASTALARININ TEDAVİYE VE DİYETE UYUMLARI İLE YAŞAM KALİTESİ DÜZEYLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ TÜRK BÖBREK VAKFI DİYALİZ MERKEZİ ÖRNEĞİ

Abstract

Kronik böbrek yetmezliği (KBY), mortalitesi yüksek en önemli sağlık sorunlarından biri olmasına rağmen; aynı zamanda da bireyin günlük hayatında kısıtlamalara ve benzer sağlık sorunlarına yol açan en önemli hastalıklardan biridir. Hem dünyada hem de ülkemizde oldukça fazla görülen bir halk sağlığı sorunudur. Hastalara en çok uygulanan yöntem böbreği yerine koyma tedavisi hemodiyaliz (HD) olmuştur. Hemodiyaliz tedavisi alan hastalarda mortaliteyi azaltmak için hastanın tedaviye uyumunu artırmak gerekir. Kronik böbrek yetmezliği olan hastaların aynı zamanda diyetleri de hastalığın seyri açısından önemli bir yer tutmaktadır. Yapılan çalışmada hastaların çoğunun diyetlerine, ilaç tedavilerine ve sıvı alımlarına dikkat etmedikleri görülmüştür. Bu araştırmada kronik böbrek yetmezliği teşhisi konulmuş hemodiyaliz hastalarının, beslenme bilgi düzeyleri ele alınmıştır. Aynı zamanda klinik ve laboratuvar bulgularının sonuçları üzerinden yaşam kalitelerini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Yaşam kalitesi düzeylerinin Short Form 36 (SF-36) ölçeği ile ölçülerek, diyaliz tedavisinin etkinliği ile hastaların yaşam kaliteleri üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemi, ‘Tekirdağ Hacı Hüseyin Terzi Türk Böbrek Vakfı Diyaliz Merkezi’ne başvuran ve haftada üç kez diyalize girerek tedavi olan hastalardır. Ayrıca bilinci kapalı hastaların yakınları da gönüllülük esas olmak üzere çalışmaya dâhil edilmişlerdir. Araştırmada veri toplama aracı olarak, hem hasta sosyo-demografik verilerinin öğrenildiği hem de hastaların yaşam kalitesini belirlemek için SF-36 ölçeği kullanıldığı bir anket çalışması düzenlenmiştir. Çalışmaya katılan KBY’li hastaların SF-36 ölçeği ile yapılan yaşam kalitesi değerlendirilmesinde, anlamlı değişimler tespit edildi (p<0,05). Hastaların % 73,7 ‘sinin hastalıkla ilgili eğitim aldığı halde iki diyaliz seansı arasında iki litreden fazla sıvı aldığı belirlenmiştir. Hemodiyaliz hastalarının diyet ve sıvı alımı konusunda uyum sorunu yaşadığı, hastalık hakkında eğitim almanın da bu duruma etki etmediği saptanmıştır. Araştırma sonucunda önemli sayılabilecek bazı bulgular da elde edilmiştir. Eğitim alan hastaların genel sağlık şikâyetlerinin almayanlara kıyasla daha az olduğu görülmüştür. Ayrıca eğitimli kişilerin çevresiyle de daha istikrarlı ilişkiler kurabildikleri görülmüştür. Verilerin analiz edilmesinde PASW Statistics 18 for Windows istatistik paket programı, student t ve f testi, yüzdelik kullanılmıştır.

Cronical Kidney insufficiency is not only one of the most important health issues with high mortality rates but also it is a disease that constraints ındividuals daily life other related health issues it is a common health problem for Turkey and the world as well. The most common treatment for kidney insufficiency is Hemodialsis which is a substitute for the kidney. Patients’ adhere for medical treatment is especially important to decrease mortality rates. Diet is very important to the course of cronic kidney insufficiency, yet in this thesis it has been seen that most of the patients are uncautious to their diets, medical treatment and liquid intakes. In this these is the nutrition knowledge levels of patients, and clinical and laboratory findings about patients are evaluated with respect to their announced life quality results. For the life quality the SF-36 Health Survey is used. Then the relation between treatment and life quality is measured. The sample of survey is the patients from ‘’Tekirdağ Hacı Hüseyin Terzi Turkish Kidney Foundation Dialisis Center’’ who get three treatment per week. Furthermore relatives of the unconscious patients are added to the survey depending on their will. In research part, the socio- demographic data and the SF-36 survey are used. Quality of life with significant changes were detected in the parameters (p<0,05) , who CKD patients participated in the SF- 36 scale parameter that evaluation study. While 73,7 % of patients took education about disease they were taking fluid more than 2 liter between two dialysis séance. Patients were experience problem with adaptation to diet and water, taking education didn’t effect this statue. There are some findings that can be considered as important in the end of the research. Especially it is important that patients who received disease related training have less complaints about their general health status. In addition it has also been observed that the trained patients communicate with their environment with more stability. In analsying the data, student t and f test, frequency, PASW Statistics 18 for windows statistical package software were used.