SAKARYA ŞARTLARINDA FARKLI EKİM SIKLIKLARINDA BAZI BUĞDAY ÇEŞİTLERİNİN VERİM VE KALİTE DEĞİŞİMLERİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışma 2010-2011 yetiştirme döneminde Sakarya koşullarında yürütülmüştür. Denemede, Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu tarafından ıslah edilmiş olan Tahirova-2000, Pamukova-97, Hanlı ve Beşköprü ekmeklik buğday çeşitleri üzerinde farklı ekim sıklıklarının (350, 450, 550, 650, 750 ve 850 tohum/m2), m2’de bitki sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, m2’de başak sayısı, tane verimi, tohum verimi, bitki ve başak boyu, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein miktarı, gluten miktarı, gluten indeksi ve sedimantasyon değerleri yönünden etkileri incelenmiştir. Deneme tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekrarlamalı kurulmuştur. Tüm incelenen özelliklerde çeşitler, sıklıklar ve çeşit x sıklık interaksiyonu arasındaki farklılıklar istatistiki olarak önemli bulunmuştur. 350 tohum/m2 ekim sıklığında; başak uzunluğu (9,1-10,0 cm), başakta tane sayısı (34,2-38,8 adet) ve başakta tane ağırlığı (1,5-1,7 g), 550 tohum/m2 ekim sıklığında; tane verimi (598,9-637,3 kg/da) ve tohumluk verimi (551,1-585,9 kg/da), 650 tohum/m2 ekim sıklığında; bitki boyu (114,7-119,3 cm), 750 tohum/m2 ekim sıklığında; gluten indeksi (%78,6-85,8), 850 tohum/m2 ekim sıklığında; m2’de bitki sayısı (240,7-508,7 adet), m2’de başak sayısı (553,9-616,7 adet), bin tane ağırlığı (39,7-41,0 g), hektolitre ağırlığı (81,0-82,0 kg), protein miktarı (%12,6-13,2), gluten miktarı (%28,0-31,2) ve sedimantasyon (10,0-10,9 ml) en yüksek değerler almıştır. Çeşitler arasında en yüksek tane verimi; 707,0 kg/da ile 550 tohum/m2 ekim sıklığında Tahirova-2000 çeşidinden elde edilmiştir. Sakarya koşulları için tane verimi açısından en uygun ekim sıklığının 550 tohum/m2 olduğu sonucuna varılmıştır.

This study was carried out under Sakarya conditions during 2010-2011 growing season. In the experiment, effects of different sowing densities (350, 450, 550, 650, 750 and 850 seeds/m2) on plant number per square meter, grains number per spike, grain weight per spike, spike number per square meter, grain yield, seed yield, plant height, spike length, thousand grain weight, test weight, protein content, gluten content, gluten index and sedimentation value in Tahirova-2000, Pamukova-97, Hanlı and Beşköprü bread wheat cultivars, which are improved by Sakarya Maize Research Station were investigated. The experiment was laid out in randomized split-plot design with four replicates. Differences among cultivars, sowing densities and cultivar x sowing density interaction were found statistically significant for all investigated traits. Sowing density of 350 seeds/m2 for spike length (9,1-10,0 cm), grain number per spike (34,2-38,8) and grain weight per spike (1,5-1,7 g); sowing density of 550 seeds/m2 for grain yield (598,9-637,3 kg/da) and seed yield (551,1-585,9 kg/da); sowing density of 650 seeds/m2 for plant height (114,7-119,3 cm); sowing density of 750 seeds/m2 for gluten index (%78,6-85,8); sowing density of 850 seeds/m2 for plant number per square meter (240,7-508,7), spike number per square meter (553,9-616,7), thousand grain weight (39,7-41,0 g), test weight (81,0-82,0 kg), protein content (%12,6-13,2), gluten content (%28,0-31,2) and sedimentation (10,0-10,9 ml) had the highest values. The highest grain yield (707,0 kg/da) was obtained from the Tahirova-2000 cultivar at the sowing density of 550 seeds/m2. It was concluded that the optimal sowing density for grain yield under Sakarya conditions is 550 seeds/m2.