5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun davranışsal iktisat perspektifinden değerlendirilmesi

Abstract

İnsan faktörü iktisadi kararların analiz edilmesindeki en temel ve önemi yadsınamaz bir husustur. İnsanı tanımak ve anlamak, insanların iktisadi kararlar alırken ne tür motivasyonlar ile hareket ettiklerini ya da edebileceklerini öngörmek için iktisadın insana bakış açısının da buna göre düzenlemesi gereklidir. "Rasyonellik" açısından bakıldığında; bireylerin vergi ödemekten hoşlandıklarını iddia etmek güçtür, hatta rasyonellik ilkesine göre, mükellefler genellikle vergiyi hoş karşılamamakta bunun sonucunda da vergiye uyum açısından problemler ortaya çıkmaktadır. Bu durumda varılan sonucun gerçekliği ne kadar doğru yansıttığı sorgulanmalıdır. Zira mükelleflerin diğer bütün konularda olduğu gibi vergiye olan tutumlarını belirleyen hususları yalnızca "rasyonalite" açısından incelemek ne kadar mümkün olabilir? Davranışsal iktisadi yaklaşıma göre mükelleflerin vergiye yaklaşımlarını belirleyen oldukça önemli faktörler vardır. Mükelleflerin vergiye karşı uyum ve dirençlerini analiz edebilmek açısından, davranışsal iktisat literatüründe yapılan çalışmalar, mükelleflerin vergiye uyumunun anlaşılmasında bilişsel yanlılıklarının, dolayısı ile sosyal ve psikolojik unsurların önemli bir rolü olduğunu göstermektedir. Bu çalışmada kamu kesiminin, kamu gelirlerinde önemli bir paya sahip olan kurumlar vergisi gelirini elde etmek amacıyla uygulamış olduğu politikalar davranışsal çerçevede değerlendirilip, 2006 yılında kurumlar vergisine yönelik bir reform niteliğinde olan 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu sonucunda uygulanan politikaların, mükelleflerin vergiye ve vergi erkine bakışını ne ölçüde biçimlendirdiği ve kurumlar vergisi gelirlerinin reformdan sonra ne ölçüde etkilediği incelenmeye çalışılacaktır.

The "human" factor is the most fundamental and undeniable issue in the analysis of economic decisions. To know and understand the individual, and to predict what kind of motivations individuals act or may act on while making economic decisions, the perspective of economics on the individual should be regulated accordingly. From the point of view of "rationality"; It is difficult to argue that individuals like to pay taxes, and even according to the rationality principle, taxpayers generally do not welcome taxes, and as a result, problems arise in terms of tax compliance. In this case, it should be questioned how accurately the result reached reflects the reality. Because, as in all other issues, how much is it possible to examine the issues that determine the attitudes of taxpayers towards tax only in terms of "rationality"? According to the behavioral economic approach, there are very important factors that determine the approach of taxpayers to tax. To analyze tax compliance and resistance of taxpayers, studies in the behavioral economics literature show that cognitive biases, and therefore social and psychological factors, play an important role in understanding the tax compliance of taxpayers. In this study, the policies implemented by the public sector to obtain corporate tax income, which has a significant share in public revenues, are evaluated in a behavioral framework, and the policies implemented as a result of the Corporate Tax Law No. In this study, it will be tried to examine how the corporate tax revenues have been shaped and to what extent corporate tax revenues have been affected after the reform.